Zona Hastalığı (Gece Yanığı)
Zona (gece yanığı), vücudun herhangi bir yerinde oluşabilen viral bir enfeksiyondur. Zona hastalığı suçiçeği virüsü olan Herpes zoster virüsünden bulaşır. Genelde vücudun tek tarafını saran kabarcıklı, kızarık ve çok ağrılı olan bir hastalıktır.
Zona Hastalığı Nedir?
Zona, Herpes zoster adı verilen suçiçeği hastalığına neden olan virüsten gelir. Zona hastalığı genellikle suçiçeği geçirmiş olan kişilerde görülür. Suçiçeği hastalığı geçirdikten sonra virüs vücutta kalabilir. Yıllar sonra tekrar etkinleşip zona olarak karşımıza çıkabilir. Zona hastalığı genellikle sırtta, göğüste, karında, yüzde, pelviste oluşur. Kaşıntılı, ağrılı, sıvı dolu kabarcıklar halinde görülen bir hastalıktır.
Zona Hastalığı Nasıl Geçer, Bulaşıcı Mı?
Zona hastalığı değil zonaya sebep olan Herpes zoster virüsü bulaşıcıdır. Hiç suçiçeği çıkarmamış kişilerde bu virüs bulunmamaktadır. Suçiçeği ve zona geçirmiş kişilerde bulunur. Virüs suçiçeği çıkarmamış veya aşılanmamış kişilere bulaşır.
Zona Hastalığına Ne İyi Gelir?
Zona hastalığına iyi gelebilecek ve semptomları hafifletecek bazı öneriler:
- Bol kıyafetler giyilmelidir.
- Döküntüler kuru ve temiz tutulmalıdır.
- Enfeksiyon oluşmasını ve başkalarına hastalık bulaşmasını önlemek için yaraların üstü kapalı tutulmalıdır.
- Antibiyotikli kremlerden kaçınılmalıdır. Çünkü antibiyotikler virüslere etki etmez ve iyileşme sürecinin uzamasına neden olabilir.
- Mümkün olduğunca kabarcıkları kaşımaktan kaçınılmalıdır. Çünkü patlayan kabarcıklar yeni alanlara dağılabilir ve yeni bir enfeksiyon oluşumuna sebep olabilir. Ayrıca patlayan kabarcıklar skar doku oluşturabilir ve izlerin iyileşme süreci daha uzun sürebilir.
- Soğuk uygulamalar, ılık alınan duşlar kaşıntı ve ağrıları hafifletebilir. Buz paketi temiz bir havluya sarılarak döküntülü bölgeye baskı yapmadan uygulanmalıdır. Fakat sonrasında havlu temizlenmeli ve kimse ile paylaşılmamalıdır.
Zona Hastalığı Tehlikeli Midir?
Zona hastalığı ölümcül etkiye sahip değildir ama döküntüler ve şiddetli ağrı yaşam kalitesini büyük oranda düşürür. Zona hastalığı kabarcıkları iyileştikten sonra da ağrı yapmaya devam edebilir. Ölümcül etkisi olmasada insan yaşamını olumsuz etkileyecek bazı komplikasyonlara neden olabilir. Oluşabilecek komplikasyonlar:
- Postherpetik nevralji: En yaygın komplikasyondur. Cilt lezyonları iyileştikten sonra bile devam eden kronik ağrı mevcuttur. Kabarcıkların olduğu bölgede ağrı daha yoğun görülmektedir. Ciltte sıcağa ve soğuğa karşı hassasiyet oluşabilir.
- Cilt enfeksiyonları: Etkilenen bölgenin temizliğine ve kuru tutulmasına dikkat edilmezse bakteriyel cilt enfeksiyonları ortaya çıkabilir.
- Nörolojik problemler: Zona hastalığı beyin iltihabına (ensefalit), yüz felcine ve işitme problemlerine yol açabilir.
- Görme kaybı: Gözün içinde veya çevresinde meydana gelen zona hastalığı (Oftalmik zona) ağrılı göz enfeksiyonlarına hatta görme kaybına neden olabilir.
Zona Hastalığı Belirtileri
Zona hastalığı genelde vücudun bir tarafını tutan ve o bölgede belirtiler veren bir hastalıktır.
Zona hastalığı erken belirtileri:
- Ateş
- Halsiz, hasta hissetme durumu
- Baş ağrısı
- Mide rahatsızlıkları
Erken belirtilerden sonra ortaya çıkan belirtiler:
- Zona hastalığının oluştuğu bölgede kaşıntı, karıncalanma ve yanma hissi
- Etkilenen bölgede kızarıklık
- İçi sıvı dolu kabarcık oluşumu
- Etkilenen bölgede şiddetli ağrı
Gövdede oluşan zona hastalığı genelde sağ veya sol tarafta bir bant şeklinde oluşur. Göğüs kafesinin ortasından, sırtta omurgaya kadar uzanabilir. Göz çevresinde oluşan zona Oftalmik Herpes zoster olarak bilinir. Göz kapağı, alın ve burun çevresinde döküntüler oluşturabilir. Gözde ağrı, batma, bulanık görmeye sebep olabilir. Gözde oluşan zona hastalığı tedavi olmazsa görme kaybına neden olabilir. Yüzde oluşan zona hastalığı genellikle yüzün yarısında ortaya çıkar. Kulak arkalarına kadar uzanabilir. Lenf bezi şişliği görülebilir. Kulaklar da zona hastalığından etkilenir. Tek kulakta ağrı, işitme kaybı, baş dönmesi bu durumu gösterebilir. Kulakta zona oluşumuna bağlı Ramsay Hunt Sendromu ortaya çıkabilir. Ramsay Hunt Sendromu Herpes zoster virüsü kulaklardan birini ya da yakınındaki yüz sinirini etkilediğinde ortaya çıkar. Etkilenen kulakta işitme kaybına ve yüz felcine neden olabilir. Acil şekilde tedavi edilmesi gerekir.
Bu belirtileriniz var ise hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Sağlık uzmanı öncelikle fiziki muayene yapacaktır ve suçiçeği geçmişiniz sorgulanacaktır. Ayrıca döküntüden sürüntü alabilir ya da kan tahlili yaparak teşhis edilebilir.
Zona Hastalığı Nasıl Bulaşır, Neden Olur?
Zona hastalığının kabarcıkları kuruyup kabuklu yaralar olana kadar bulaşma riski vardır. Kabarcıklardan çıkan sıvı ile direk temas halinde veya kabarcıklardan yayılan virüs parçacıklarının direk solunumu ile bulaşabilir.
Suçiçeği geçirmeyen kişiler zona çıkarmış biri ile temasta bulunursa bu virüs vücuduna girebilir. Herpes zoster virüsü vücuda ilk girdiğinde suçiçeğine neden olur. Suçiçeği olarak süresini tamamladıktan sonra virüs omurilik ve beynin yakınlarındaki sinirlere yerleşir. Yıllar sonra tekrar vücutta uyanıp kendini zona hastalığı olarak gösterir. Zona hastalığı genelde insan hayatında bir kez karşılaşılan bir durum olmakla birlikte birden fazla zona hastalığı geçiren kişiler de mevcuttur. Zona hastalığının gelişme riskini artırabilecek bazı faktörler şu şekildedir:
- 50 yaşın üstünde olmak,
- Fiziksel ya da duygusal olarak yoğun stres altında olmak,
- Organ nakli geçirmiş olmak,
- Kemik iliği nakli geçirmiş olmak,
- HIV/AIDS, kanser gibi bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen hastalıklar geçirmek,
- Kemoterapi gibi bağışıklık sistemini büyük oranda olumsuz etkileyen tedaviler almış olmak
Zona Hastalığı Perhizi
Zona hastalığının iyileşme sürecini hızlandırmak için diyetle desteklenmesi gerekir. Çünkü zona hastalığı geçiren kişinin bağışıklık sistemi zayıflamıştır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için doğru beslenme düzenine ihtiyaç duyulur.
Tedaviye yardımcı olabilecek besinler:
- Havuç, domates, yeşil ve kırmızı biber, ıspanak, kavun, balık, süt, peynir gibi A vitamininden zengin besinler,
- Portakal, mandalina, greyfurt, limon, maydanoz, marul, kuşburnu gibi mevsimine uygun olarak seçilen C vitamininden zengin besinler,
- Mısır, ceviz, badem gibi E vitamininden zengin besinler,
- Muz, mantar gibi çinko içerikli besinler tercih edilmelidir.
Lizin: Vücudumuz lizin üretemez. Dışarıdan besinler ve takviyeler ile alınmalıdır. Lizin bağışıklık sistemini güçlendirmeye yarar. Herpes zoster virüsünün tedavisinde kullanılabilir. Balık, et, süt, yumurta, soya ürünleri lizin açısından zengin besinlerdir.
Uzak durulması gereken besinler:
- Bol şekerli yiyecekler: Şeker iyileşmeyi geciktirir. Bağışıklık sistemini olumsuz etkiler. Zona hastalığı sürecinde daha hızlı iyileşmek için şeker kullanımı azaltılmalıdır.
- Rafine edilmiş karbonhidratlar: Fazla insülin salgılanmasına sebep olur. Yani glisemik indeksi yüksektir. Beyaz ekmek, pirinç, işlenmiş undan uzak durmak gerekir.
- Doymuş yağlar: Tereyağı, margarin, yağlı etlerden kaçınılmalıdır. Az yağlı yiyecekler tercih edilmelidir.
- Alkol: Bağışıklık sistemini yavaşlatarak zona hastalığının iyileşmesini geciktirir. Bağışıklık sistemini etkileyen iyi bakterileri yok ederek iyileşme sürecini uzatır.
Zona Hastalığına Hangi Bölüm Bakar?
Zona hastalığı belirtileri ile karşı karşıya geldiyseniz en kısa sürede doktora başvurmalısınız. Genellikle zona hastalığına dermatologlar (cildiye uzmanı) ilgilenmektedir. Zona hastalığı göz ya da kulak çevresinde oluşmuş ise dermatoloji uzmanına ek olarak göz doktoruna veya kulak burun boğaz doktoruna gitmek gerekir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
