Zatürre
Pnömoni olarak da bilinen zatürre akciğerlerden birini veya her ikisini de etkileyen enfeksiyon oluşumu sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.
Bakteri, virüs veya mantar gibi bazı organizmalar vücutta enfeksiyon oluşmasına yol açarak zatürre oluşumuna neden olabilir. Bu durumda akciğerlerdeki hava keseleri veya alveoller sıvı veya irinle dolar.
Zatürre sonucunda mukuslu ya da mukussuz öksürük, ateş, titreme ve nefes almada güçlük yaşama gibi hafif veya şiddetli belirtiler ortaya çıkabilir. Bu durumun ne kadar ciddi olduğu yaşa, genel sağlık durumuna ve enfeksiyona yol açan faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir.
Zatürre (Pnömoni) Nedir?
Zatürre, akciğerde bulunan hava keselerinin iltihaplanmasına sebep olan bir enfeksiyondur. Bu durum sonucunda akciğerlerde bulunan hava keseleri sıvı veya irin (pürülan madde) ile dolabilir.
Pnömoninin ciddiyeti hafiften yaşamı tehdit eden boyutlara kadar değişebilir. Bebekler, küçük çocuklar, altmış beş yaşın üzerindeki kişiler ve sağlık sorunları olan veya bağışıklık sistemi zayıf bireyler için bu hastalık riskli olabilir.
Zatürre Belirtileri
Zatürre belirtileri vücutta enfeksiyona yol açan organizmanın çeşidi, yaş ve genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak farklı şiddette oluşum gösterebilir. Hafif semptomlar, soğuk algınlığı ya da grip belirtileri ile benzerlik gösterebilir ve uzun süre iyileşme görülmeyebilir. Pnömoni hastalığı sonucunda vücutta oluşan belirtilerden bazıları şu şekildedir:
- Nefes alırken veya öksürürken göğüs bölgesinde ağrı oluşması,
- Altmış beş yaş üzeri kişilerde zihinsel farkındalıkta karışıklık veya değişiklik oluşması,
- Balgamlı öksürük,
- Tükenmişlik hissi,
- Yüksek ateş, terleme ve titreme,
- Vücut sıcaklığının normalin altına düşmesi,
- Bulantı, kusma veya ishal oluşması,
- Nefes darlığı,
- Baş ağrısı,
- Aşırı yorgunluk,
- Kas ağrısı,
- Midede rahatsızlık hissi,
- Kandaki oksijen seviyesinde düşüş.
Yaşlı yetişkinler, ciddi hastalıkları veya bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde herhangi bir semptom görülmeyebilir. Bununla birlikte yeni doğanlar ve bebekler de enfeksiyona dair herhangi bir belirti göstermeyebilir.
Zatürre (Pnömoni) Neden Olur?
Solunan havada bulunan mikroplar çoğu zaman vücut tarafından filtrelenir. Bazen bakteri, virüs veya mantar gibi mikroplar ciğerlere girerek çeşitli enfeksiyonların oluşturabilir. Bu tür organizmaların ciğerlere girmesiyle hastalıklara karşı vücudun doğal savunma mekanizması olan bağışıklık sistemi devreye girer. Bağışıklık sisteminde bulunan hücreler mikroplara saldırır ve hava keselerinin veya alveollerin iltihaplanmasına, sıvı ve irinle dolmasına ve zatürre semptomlarının ortaya çıkmasına yol açabilir. Hastalık oluşmasına sebep olan faktörlerden bazıları şu şekildedir:
- Bakteriler: Bakteriler yetişkinlerde zatürre hastalığına yol açan yaygın faktörler arasındadır. Pek çok bakteri türü enfeksiyon oluşmasına sebep olabilir. Bunlardan en yaygın olanı streptococcus pneumoniae (pnömokok bakterileri olarak da bilinir) olarak bilinen bir bakteridir.
- Virüsler: Akciğerlerinizi ve solunum yollarınızı enfekte eden virüsler vücutta hastalık oluşturabilir. Grip (influenza virüsü) ve soğuk algınlığı (Rhinovirüs), yetişkinlerde viral zatürre oluşumunu tetikleyen yaygın faktörlerden bazılarıdır. Bununla birlikte solunum sinsityal virüsü (RSV), COVID-19'a oluşumuna yol açan SARS-CoV-2 virüsü de dahil olmak üzere diğer birçok virüs sonucunda vücutta zatürre enfeksiyonu oluşum gösterebilir.
- Mantarlar: Pneumocystis jirovecii gibi mantarlar, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde enfeksiyon oluşmasına sebep olabilir.
Zatürre (Pnömoni) Tedavisi Nasıl Olur?
Zatürre tedavisi, risk faktörlerine ve hastalığın ne kadar ciddi olduğuna bağlı olarak planlanır. Bu durum doktor tarafından önerilen ilaçların kullanımı ile evde kontrol altına alınabilir. Uygulanan ilaç tedavisinde antibiyotik (bakteri kaynaklı pnömonide), antiviral (virüs kaynaklı pnömonide) ve antifungal (mantar kaynaklı pnömonide) ilaçlar reçete edilebilir. Hastalığın ilerleyen döneminde, ilaç kullanımı yeterli olmaz ise hastanede veya yoğun bakım ünitesinde yatarak tedavi planlaması yapılabilir. Zatürre tedavisine destek olan diğer yöntemlerden bazıları şu şekildedir:
- Ateş düşürücü ilaçların kullanılması, yüksek ateşin kontrol edilmesine destek olabilir. Doktor tavsiyesi ile bu tür ilaçların kullanılması zatürre belirtilerini hafifletmeye katkı sağlayabilir.
- Salgıları gevşetmek ve balgamı çıkarmak için bol miktarda sıvı almak hastalığın belirtilerini kontrol altına almaya yardımcı olabilir.
- Sıcak içecekler içmek ve buharlı banyo yapmak solunum yollarının açılmasına ve nefes almanın kolaylaşmasına destek sağlayabilir.
- Hastalıkların etkili bir şekilde tedavi edilmesinde vücudu dinlendirmek oldukça önemlidir. Bu nedenle tamamen iyileşene kadar günlük aktivitelerde aşırıya kaçmamak gerekir.
İlaç kullanımı ile iyileşme göstermeyen ve ilerlemeye devam eden zatürre hastanede tedavi görmeyi gerektirebilir. Ciddi pnömoni hastalığının iyileşmesi için kandaki oksijen miktarını artmasına katkı sağlayan oksijen uygulaması yapılabilir.
Zatürre Aşısı
Zatürre hastalığında aşı uygulanması hastalığın oluşmasını önlemeye katkı sağlayabilir. Hastalık oluşumunu önleyici olarak kullanılan aşılardan bazıları şu şekildedir:
- Pnömokok konjuge aşıları (PCV13, PCV15 ve PCV20),
- Pnömokok polisakkarit aşısı (PPSV23).
Yaş ve mevcut sağlık koşulları gibi bazı nedenlerden dolayı zatürre aşısı her birey için uygun olmayabilir. Bununla birlikte aşıda bulunan bileşenlere karşı alerjisi olan kişilerde de aşı uygulaması riskli olabilir. Bu nedenle pnömoni aşısının bireye uygun olup olmadığının bir doktor tarafından belirlenmesi oldukça önemlidir.
Zatürre (Pnömoni) İçin Ne İyi Gelir?
Zatürre, akciğerleri etkileyen ciddi bir enfeksiyon türüdür ve derhal tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi edilmeyen zatürre hayati tehlike oluşturabilir. Tedavi genellikle antibiyotiklerle yapılır ve doktorunuzun reçete ettiği ilaçları düzenli olarak almanız çok önemlidir.
Bununla birlikte, tedaviye destek olmak için aşağıdaki önlemler faydalı olabilir:
Dinlenme: Vücudunuzun iyileşmesine ve enfeksiyonla mücadele etmesine yardımcı olmak için dinlenmeye zaman ayırın.
Sıvı alımı: Bol miktarda sıvı tüketmek, vücudunuzun nemli kalmasına ve iyileşmesine yardımcı olabilir. Su içmek, bitki çayları veya taze sıkılmış meyve suları gibi sıvılar tercih edilebilir.
Düzenli beslenme: Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için besleyici yiyecekler tüketin. Taze meyve, sebze, tam tahıllar, protein kaynakları ve sağlıklı yağlar içeren dengeli bir beslenme planı uygulayın.
Nemli hava: Nemli hava solunum yollarını rahatlatabilir. Bu nedenle, nemlendiriciler veya buhar makineleri kullanmak solunum yollarınızın rahatlamasına yardımcı olabilir.
Ancak, zatürre teşhisi konmuş bir kişiyseniz, yalnızca doktorunuzun önerdiği tedaviyi uygulamalısınız. Kendi kendinize herhangi bir tedavi veya ilaç kullanmamalısınız.
Zatürre (Pnömoni) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Zatürre Bulaşıcı Mıdır?
Pnömoni, akciğer iltihaplanmasına neden olan bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu durum genellikle bulaşıcı bakteri ve virüslerin sebep olduğu bir enfeksiyondan kaynaklanır. Zatürre olan kişilerin öksürmesi veya hapşırması sonucunda havaya yayılan solunum damlacıkları hastalığın kişiden kişiye bulaşmasına neden olabilir. Bununla birlikte üzerinde mikrop bulunan bir nesneye veya yüzeye dokunduktan sonra eller ile burun veya ağıza temas edilmesi durumunda da hastalık bulaşabilir.
Zatürre Soğuktan Mı Olur?
Pnömoni hastalığı birçok durum sonucunda oluşum gösterebilir. Soğuk algınlığı bu hastalığın oluşmasına sebep olan faktörlerden biridir.
Çocuklarda Zatürre Belirtisi Nedir?
Birçok enfeksiyon gibi pnömoni de genellikle yüksek ateş oluşmasına neden olan bir hastalıktır. Yüksek ateş sonucunda terleme, üşüme, ciltte kızarma ve genel huzursuzluk hali gibi semptomlar oluşabilir. Bununla birlikte iştah kaybı da gözlenebilir. Çocuklarda pnömoni sonucunda oluşan belirtilerden bazıları şunları içerebilir:
- Mukus üreten öksürük,
- Kusma veya ishal,
- Yüksek ateş,
- Hızlı veya zor nefes alma.
Bebeklerde Zatürre Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde ve küçük çocuklarda oluşan belirtiler benzerlik gösterir. Bununla birlikte zatürre oluşumuna yol açan faktöre ve hastalığın bulunduğu evreye göre semptomlar değişiklik gösterebilir.
Zatürre (Pnömoni) Nasıl Oluşur?
Birçok farklı organizma vücutta zatürre enfeksiyonunu oluşturabilir. Bunlardan en yaygın olanı soluduğumuz havadaki bakteri ve virüslerdir. Bu tür organizmaların akciğer sağlığını olumsuz etkilemesi sonucunda pnömoni oluşabilir.
Zatürre (Pnömoni) Nasıl Bulaşır?
Zatürre çoğunlukla enfekte kişilerin öksürmesi, hapşırması veya konuşmasıyla yayılır ve havaya solunum damlacıkları gönderilir. Bu damlacıklar daha sonra yakın temas halinde solunabilir. Daha az sıklıkla, üzerinde mikrop bulunan bir yüzeye dokunduktan sonra burnunuza veya ağzınıza dokunduğunuzda hastalığa yakalanabilirsiniz.
Bakteri, virüs ve mantar gibi bazı organizmaların vücutta enfeksiyon oluşturması sonucunda zatürre hastalığı oluşum gösterebilir. Rutin hastane kontrollerini ihmal etmemek hastalıkların oluşmasının önlenmesinde ve var olan hastalıkların erken dönemde tedavi edilmesinde oldukça önemlidir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
