Karaciğer Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Karaciğer kanseri, karaciğerin hücrelerinden kaynaklanan ve genellikle ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir kanser türüdür. Karaciğer, vücutta sindirim ve metabolizma süreçlerini düzenleyen, toksinleri temizleyen, yağları ve proteinleri işleyen büyük bir organ olarak hayati öneme sahiptir. Karaciğer kanseri, genellikle "hepatoselüler karsinom" (HCC) olarak adlandırılır, ancak metastatik karaciğer kanseri de mevcuttur, yani başka organlardan karaciğere sıçrayan kanserlerdir.
Karaciğer Nedir?
Karaciğer kanseri, karaciğer hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşan, kötü huylu tümörlerin genel adıdır. Bu tümörler, karaciğerin normal işlevlerini bozarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Karaciğer kanseri, genellikle kronik hepatit B ve C, siroz, aşırı alkol tüketimi, karaciğer yağlanması gibi durumların sonucunda ortaya çıkar. Erken evrelerde belirti vermemesi nedeniyle, teşhis genellikle hastalık ilerlemiş olduğunda konulur. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ve hedefli ilaç tedavileri yer alır. Erken teşhis, başarılı tedavi için çok önemlidir.
Karaciğer Kanseri Türleri
Karaciğer kanseri, karaciğer hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşan kötü huylu tümörlerdir. Bu tümörler, karaciğerin normal işlevlerini bozarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Karaciğer kanserleri, oluşum yerine göre iki ana başlık altında incelenir:
1. Primer (Birincil) Karaciğer Kanseri
Primer karaciğer kanseri, karaciğerin kendi hücrelerinden kaynaklanır. En sık görülen türü hepatosellüler karsinomdur.
- Hepatosellüler Karsinom: Karaciğerin ana hücrelerinden (hepatosit) kaynaklanan en yaygın primer karaciğer kanseri türüdür. Kronik hepatit B ve C, siroz gibi hastalıklar bu tür kanserin gelişimi için önemli risk faktörleridir.
- Kolanjiyokarsinom: Karaciğer içindeki safra yollarının hücrelerinden kaynaklanır.
- Fibrolameller Karsinom: Genellikle daha genç bireylerde görülen, hızlı büyüyen ve agresif bir türüdür.
- Anjiosarkom: Karaciğer kan damarlarının iç çeperini döşeyen hücrelerden kaynaklanır.
- Hepatoblastoma: Çocuklarda görülen nadir bir karaciğer kanseri türüdür.
2. Sekonder (İkincil) Karaciğer Kanseri
Sekonder karaciğer kanseri, vücudun başka bir yerindeki bir kanserden karaciğere sıçrayan (metastaz yapan) hücrelerden oluşur. Bu tür kanser, genellikle kalın bağırsak, mide, pankreas veya akciğer gibi organlardan kaynaklanır.
Karaciğer Kanseri Neden Olur?
Karaciğer kanseri genellikle karaciğeri hasara uğratan faktörlerden kaynaklanır. En yaygın nedenler arasında hepatit B ve C virüs enfeksiyonları, siroz, aşırı alkol tüketimi, obezite, karaciğerin yağlanması (non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı) ve genetik yatkınlık bulunur. Bu durumlar, karaciğer hücrelerinde genetik değişikliklere yol açarak kansere neden olabilir.
Karaciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Karaciğer kanseri, erken evrelerde belirgin belirtiler vermeyebilir, bu da hastalığın genellikle ileri aşamalarda teşhis edilmesine neden olabilir. Ancak bazı durumlarda, karaciğer kanseri ilerledikçe çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir.
Karaciğer kanseri belirtileri şunlardır:
- Karın Ağrısı veya Rahatsızlık: Karaciğerin bulunduğu sağ üst karın bölgesinde ağrı veya dolgunluk hissi olabilir. Bu ağrı, kanserin karaciğerin çevresindeki yapıları etkilemeye başlamasıyla daha belirgin hale gelebilir.
- İştah Kaybı ve Kilo Kaybı: Kanserin ilerlemesiyle birlikte hastalar, iştah kaybı yaşar ve normalde tüketebileceğinden daha az yemek yer. Ayrıca istemsiz kilo kaybı görülebilir.
- Sarılık: Karaciğer fonksiyonlarının bozulması, bilirubin adı verilen bir maddeyi düzgün bir şekilde işlemesini engeller ve bu da ciltte ve gözlerde sararmaya (sarılık) neden olabilir.
- Yorgunluk ve Halsizlik: Karaciğer kanseri nedeniyle vücutta enerji düşüşü yaşanabilir. Bu durum, genel yorgunluk ve halsizlik hissine yol açabilir.
- Mide Bulantısı ve Kusma: Karaciğer kanseri, sindirim sistemini etkileyebilir ve mide bulantısı, kusma gibi sorunlara yol açabilir.
- Karın Şişliği veya Büyüme: Kanserli hücrelerin çoğalması, karın bölgesinde şişlik veya hacim artışına neden olabilir. Bu durum, karaciğerin büyümesi sonucu ortaya çıkabilir.
- Deride Kaşıntı: Sarılık nedeniyle bilirubin birikmesi, deri üzerinde kaşıntıya yol açabilir.
- Deri Altında Damarların Belirginleşmesi: Karaciğer fonksiyonlarının bozulması, vücutta kan dolaşımını zorlaştırabilir ve deri altındaki damarların belirginleşmesine neden olabilir.
Karaciğer Kanseri Tanısı
Karaciğer kanseri, erken evrelerde belirti vermeme eğiliminde olduğu için, tanısının konulması genellikle ileri evrelerde gerçekleşir. Ancak günümüzde gelişen görüntüleme yöntemleri sayesinde, hastalık daha erken evrede tespit edilebilmektedir.
Karaciğer kanseri tanısında aşağıdaki yöntemler kullanılır:
- Kan Testleri
- Görüntüleme Yöntemleri:
- Ultrason: Karaciğerin yapısını ve büyüklüğünü değerlendirmek için kullanılan ilk yöntemdir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Karaciğerin daha detaylı görüntülerini elde etmek için kullanılır. BT'ye kontrast madde verilerek tümörler daha iyi görülebilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): BT'ye göre daha detaylı görüntüler elde etmek için kullanılır. Özellikle kan damarlarının incelenmesinde daha başarılıdır.
- PET-BT: Kanser hücrelerindeki glikoz kullanımını görüntüleyerek tümörlerin daha iyi tespit edilmesini sağlar.
Biyopsi: Tanıyı kesin olarak koymak için, karaciğerden alınan bir doku örneğinin mikroskop altında incelenmesi gerekir. Bu işlem genellikle ultrason veya BT eşliğinde yapılır.
Karaciğer kanseri tanısı, hastanın şikayetleri, fizik muayene bulguları, kan testleri ve görüntüleme sonuçlarının değerlendirilmesiyle konulur. Biyopsi, kesin tanı için en güvenilir yöntemdir.
Karaciğer Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Karaciğer kanseri tedavisi, kanserin evresine, tümörün büyüklüğüne ve hastanın sağlık durumuna göre değişir. İşte yaygın tedavi yöntemleri:
- Cerrahi Müdahale:
- Tümörün Alınması: Eğer tümör karaciğerin bir kısmında ise, cerrahi olarak çıkarılabilir.
- Karaciğer Nakli: Kanser yayılmışsa veya karaciğer büyük hasar görmüşse, karaciğer nakli yapılabilir.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlar. Genellikle kanser yayıldığında veya cerrahi tedavi mümkün olmadığında kullanılır.
- Radyoterapi: Yüksek enerjili ışınlarla kanser hücreleri yok edilir. Tümörlerin küçültülmesinde veya yayılmasını engellemede kullanılabilir.
- Ablasyon Tedavileri:
- Radyo Frekans Ablasyonu (RFA): Tümörlere ısı uygulayarak yok edilmesi sağlanır.
- Mikrodalga Ablasyonu (MWA): Karaciğer tümörlerine mikrodalgalarla ısı verilir.
- Etanol Ablasyonu: Etanol (alkol) ile tümörler yok edilir.
- Trans Arteriyel Kemoembolizasyon (TACE): Kanserli bölgeye kan sağlayan damarlar tıkanır ve kemoterapi ilaçları doğrudan tümöre verilerek tedavi edilir.
- Hedefe Yönelik Tedavi: Kanser hücrelerinin büyümesini engelleyen özel ilaçlar kullanılır. Örneğin, Sorafenib ve Lenvatinib gibi ilaçlar bu tedaviye örnektir.
- İmmunoterapi: Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerine karşı savaşmasını sağlar. Karaciğer kanserinde bağışıklık sistemini aktive eden tedaviler uygulanabilir.
- Palyatif Tedavi: Tedavi edilemeyen evrelerde, hastanın yaşam kalitesini artırmaya yönelik tedavilerdir. Ağrı yönetimi, bulantı giderilmesi gibi semptomlar hafifletilir.
Karaciğer Kanseri Evreleri
Karaciğer kanseri, genellikle "hepatoselüler karsinom" (HCC) olarak bilinir ve genellikle karaciğerin normal hücrelerinden gelişir. Karaciğer kanserinin evreleri, kanserin yayılma derecesine göre belirlenir ve tedavi planlamasında önemli rol oynar. Karaciğer kanserinin evreleri şu şekilde sınıflandırılabilir:
1. Evre 1:
- Kanser yalnızca karaciğerde bulunur.
- Kanser, karaciğerin tek bir bölgesinde (tek bir tümör) yerleşmiştir.
- Karaciğerdeki sağlıklı dokulara zarar vermemiştir.
Karaciğer kanseri 1. evre belirtileri genelde düşük seviyededir. Ancak bazı hastalar hafif yorgunluk, iştah kaybı, karın sağ üst kısmında rahatsızlık veya ağrı, şişkinlik hissi ve hafif kilo kaybı yaşayabilirler. Ayrıca, nadiren sarılık (cilt ve gözlerde sararma) ve bulantı gibi belirtiler görülebilir.
2. Evre 2:
- Kanser, karaciğerde birden fazla tümör oluşturmuş olabilir.
- Ancak, kanser henüz karaciğerin dışında yayılmamıştır.
- Bu evre, kanserin karaciğer içinde sınırlı kalmasıyla belirgindir.
3. Evre 3:
- Kanserin karaciğerin dışına yayıldığı bir evredir.
- Kanser karaciğerin ana damarlarına ya da yakın yapılara yayılabilir.
- Bölgesel lenf bezlerine veya kan damarlarına yayılım olabilir.
4. Evre 4:
- Bu evre en ileri evredir ve kanser, karaciğer dışına yayılmıştır.
- Kanser, vücudun diğer organlarına (örneğin akciğerler, kemikler) yayılmış olabilir.
- Genellikle bu evrede tedavi seçenekleri sınırlıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Karaciğer Kanseri Kaç Yıl Yaşar?
Karaciğer kanserinde yaşam süresi, hastalığın evresi, tümörün büyüklüğü, genel sağlık durumu, yaş, tedaviye yanıt gibi birçok faktöre bağlıdır. Erken evrede teşhis edilen ve başarılı bir şekilde tedavi edilen hastalarda yaşam süresi daha uzun olabilir. Ancak hastalığın ilerlemiş evrelerinde yaşam süresi kısalabilir.
Karaciğer Kanserinde Organ Nakli Şart Mı?
Karaciğer kanserinden organ nakli şart mı sorusuna kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Organ nakli, karaciğer kanserinin son evrelerinde ve diğer tedavi yöntemlerinin başarılı olmadığı durumlarda değerlendirilebilecek bir seçenektir. Ancak, bağışçı bulunması, hastanın genel sağlık durumu ve bağışıklık sistemi gibi birçok faktör nakil için uygunluğu belirler. Bu nedenle, organ nakli kararı her hasta için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
