Reflü Belirtileri
Sağlıklı bireylerde yemek borusu ve mide bağlantısı sfinkter adı verilen kas halkası tarafından sağlanır. Yemek borusu sfinkteri besinlerin mideye geçmesinden sonra daralır ve kapanır. Böylelikle mideye giden besinler ve mide asidi geri dönemez. Ancak yemek borusu sfinkterinin tamamen kapanmaması veya sürekli açık kalması mide içeriğinin yemek borusuna ve ağza kaçması durumu görülebilir. Bu durum boğaz ve göğüs ağrıları, mide ekşimesi veya yanması, ağza ekşi tat gelmesi gibi semptomlara yol açabilir. Genellikle herkeste görülebilen bir durum olan reflü, yemeklerden sonra uzanırken oluşabilir, aşırı beslenme ile kötüleşebilir. Reflü kronikleştiğinde “Gastroözefageal reflü hastalığı (GÖRH)” adını alır. GÖRH gelişmesi, beslenme sorunları, yutma problemleri, mide rahatsızlıkları gibi sonuçlar meydana getirebilir. GÖRH, tüm yaş grubunda görülebilir ama çoğunlukla 40 yaş üstü yetişkinlerde daha yaygındır ve ilaçlar ile tedavi edilebilir.
Reflü Nedir?
Reflü olarak bilinen “Gastroözefageal reflü” mide asit içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan sağlık sorunudur. Yemek borusu ve midenin bağlandığı kısımda mide içeriğinin yukarı çıkmasını engellemek için bir kapakçık bulunur. Bu kapakçık alt özefagus sfinkteri olarak adlandırılır ve mide sıvılarının yemek borusuna geri dönmesini önleyerek midede kalmasına yardımcı olur. Yemek borusu kaslarının çeşitli nedenlerle işlevini yerine getirememesi sonucu mide asidi yemek borusuna sızabilir. Yemek borusu sfinkteri gevşediğinde veya zayıfladığında reflü oluşma olasılığı artabilir. Asidin yemek borusuna geri kaçmasıyla boğaz tahriş olabilir, ağza ekşi bir tat gelebilir. Mide asidinin yemek borusuna kaçması herkeste meydana gelebilen bir durumdur ve mide ekşimesi yaşanabilir. Ancak gastroözefageal reflü hastalığı, mide ve yemek borusunun ekşimesi/ yanmasının en az birkaç hafta boyunca ikiden fazla kez gerçekleşmesi sonucu gelişebilir. Kendi kendine veya ilaçlar ile düzelmeyen mide şikâyetleri durumunda reflü gelişimi söz konusu olabilir. Çoğunlukla mide ekşimesi ve yemek borusunun tahriş olması sonucu yanması ile karakterizedir.
Reflü Çeşitleri Nelerdir?
Reflü genel olarak etki gösterdiği alanlarda meydana gelen semptomlar veya komplikasyonlara göre sınıflandırılabilir. Histopatolojik olarak üç sınıfa ayrılabilir:
- Eroziv özefajit: Mide asidinin yemek borusunu aşındırarak iltihaplanma oluşturmasına neden olduğu tablodur. Yemek borusundaki iltihaplanma ve tahrişiyet, bu kısımlarda ülserler, kanama ve yutkunma problemlerini oluşturabilir. Mide yanması ve göğüs ağrıları bu semptomlara eşlik edebilir.
- Eroziv olmayan reflü hastalığı: Reflünün sebep olduğu semptomların görülmesi ancak aşınmanın oluşmaması durumudur. Reflü hastalarının yaklaşık %60-70`inde görülen reflü çeşididir.
- Barrett özefagusu: Uzun süreli asit reflüsü olan kişilerde gelişebilen bir durumdur. Kronik reflünün yemek borusunun iç yüzeylerindeki hücre ve doku yapılarını değiştirmesiyle oluşan sağlık sorunudur. Diğer reflü türlerine göre daha az sıklıkta görülür. Özellikle yemek borusu kanseri için risk taşıyabilir.
Reflü tipleri farklı semptomların görülmesine neden olabilir. Bu durumda reflünün altında yatan nedenin bulunması önemlidir.
Reflü Belirtileri Nelerdir?
Reflü asidin mide ve yemek borusunda yanma ve ekşimelere neden olması durumudur. Bununla birlikte gastroözefageal reflü hastalığının oluşması ek semptomların görülmesine yol açabilir. Gastroözefageal reflü hastalığının en yaygın diğer semptomları şunlar olabilir:
- Göğüste yanma ve ağrı (mide ekşimesi),
- Yemeklerin yemek borusuna ve ağza geri gelmesi,
- Boğazda dolgunluk hissi,
- Yutma problemleri,
- Boğaz ağrısı,
- Kusma.
Ek olarak ses kısılması ve öksürük boğazda reflü belirtileri arasında gösterilebilir. Kronik olarak seyreden reflü hastalığı ileri dönemlerde ses tellerinin iltihaplanması (larenjit), diş çürükleri, ağız kokusu, astım gelişmesi ve kronik öksürük şeklinde ilerlemiş reflü belirtileri görülebilir.
Çocuklarda reflü belirtileri yaygın olarak:
- Solunum güçlüğü,
- Sık sık kusma nöbetleri,
- Yemek yemek istememek/ iştahsızlık,
- Ağlama krizleri ve uyumada zorluk,
- Yatarken ağza ekşi asit gelmesi ve ağız kokusu.
Bebeklerde reflü belirtileri çocuklardaki gastroözefageal reflü belirtilerine benzer veya farklı şiddetlerde olabilir.
Reflü Nedenleri Nelerdir?
Gastorözefageal reflü gelişimi çok faktörlü olabilir ve farklı mekanizmalar ile ortaya çıkabilir. Reflü oluşumunda temel neden yemek borusunun alt kısmındaki sfinkterin yapısının değişmesidir. Sfinkterin gevşemesi veya zayıflamasına yol açabilen bazı durumlar olabilir. Bu faktörler genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- Hiatal herni (mide fıtığı): Mide fıtığı özefagus sfinkterinin fonksiyonunu engelleyebilir ve GÖRH gelişmesine katkıda bulunabilir. İlerlemiş mide fıtığı varlığında özefagus sfinkteri zayıflayabilir ve daha kısa hale gelebilir. Çalışmalara göre reflü özefajiti olan kişilerin yaklaşık %94`ünde mide fıtığı varlığı saptanmıştır.
- Yemek borusu kaslarında bozulma: Yemek borusuna ulaşana mide içeriği sık sık peristaltik hareketler ile temizlenir ve tükürük sıvıları ile nötralize edilebilir. Ancak bu işlevin bozulması sonucu yemek borusu hasarı ve reflü gelişmesi görülebilir.
- Bozulmuş yemek borusu mukoza savunması: Yemek borusu mukozası sindirim sıvılarına yönelik savunma bariyeri işlevi görerek tahribatın engellenmesini sağlar. Bu savunma bariyeri uzun süre boyunca mide, safra veya pankreatik salgılara maruz kaldığında aşınabilir ve işlevini yerine getiremez. Sonuç olarak asit reflünün oluşmasına zemin hazırlayabilir.
- Mideye üzerinde baskı: Hamilelik ve obezite durumlarında karın içi basıncı artabilir ve mideye baskı görülebilir. Dolayısıyla mide içeriğinin yemek borusuna kaçması uyarılabilir.
- Alkol, sigara ve ilaç kullanımı: Astım, nitrat içeren hipertansiyon ve alerji ilaçları, ağrı kesici ve antidepresanlar, sigara ve alkol kullanımının uzun vadede reflü oluşturma riski bulunabilir.
- Yanlış beslenme düzeni: Aşırı miktarlarda süt ve süt ürünleri, baharatlı, asitli, yağlı ve kızartılmış yiyecek-içecekler, kafein gibi besinlerin tüketilmesi reflü oluşumunu tetikleyebilir. Ek olarak büyük porsiyonlarda ve gece geç saatlerde yemek yemek reflü oluşmasına yol açabilen diğer etkenlerdendir.
Reflü Tanısı Nasıl Konulur?
Gastroözefageal reflü tanısında aile öyküsü, ilaç ve cerrahi geçmişi, beslenme şekli ve semptomlar değerlendirilebilir. GÖRH için altın standart bir tanı yöntemi bulunmaz ancak birtakım testler ile teşhis konulmasına yardımcı olunabilir. Tanı yöntemleri arasında sıklıkla kullanılan uygulamalar şunları içerebilir:
- Radyografi: Üst gastrointestinal sistemin görüntülenmesi amacıyla X-ışınları yardımıyla uygulanan röntgen prosedürüdür. Bu işlem sırasında baryum içeren solüsyon yutulur ve yemek borusunun görüntülenmesi sağlanır.
- Özofagogastroduodenoskopi (EGD): Ağızdan yemek borusuna uzatılan kameralı endoskop cihazı yardımıyla görüntülenme sağlanabilir. Ağrısız bir prosedürdür ve nefes almayı etkilemez. Bu yöntem ile özefajit, Barrett özefagusu, özefagus darlığı gibi GÖRH komplikasyonları saptanabilir.
- Biyopsi: Endoskopi sırasında yemek borusundan doku örneği alınabilir. Patolojik inceleme sonucunda yemek borusundaki hastalık varlığı saptanabilir.
- Özefagus manometrisi: Bu işlem yemek borusunun işlevlerini değerlendirmek amacıyla uygulanır. Buruna yerleştirilen küçük esnek tüp yardımıyla yutkunma esnasında yemek borusu kaslarının ve sfinkterinin gücünün ölçülmesi sağlanabilir.
- Özefagus empedans ve pH izleme: Her iki test ile yemek borusu pH`ı ve gıdaların yemek borusundan geçme hızı ölçülebilir. Burun veya ağızdan yerleştirilen ince tüp ve monitör yardımıyla 24 saat boyunca yemek borusu işlevleri ölçülebilir.
Reflü Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Reflü tedavisi çok faktörlü uygulamalar olup tıbbi tedavi, yaşam tarzı değişiklikleri ve cerrahiyi kapsayabilir. Yaşam tarzı alışkanlıklarının değiştirilmesinde beslenme ve uyku düzeni önemli bir yere sahip olabilir.
- Yatmadan önce en az 2-3 saat öncesinde yemek yemenin sonlandırılması gerekebilir. Yastıklar yardımıyla başucu yükseltilebilir veya reflü yastığı kullanılabilir. Reflüye sahip yenidoğan ve bebeklerde reflü yatağı tercih edilebilir. Beslenme düzeninde kafein, baharatlı ve sıcak yiyecek-içecekler, çikolata, narenciye, domates, soğan, nane, alkol ve yağlı yiyecekler olması reflü semptomlarını şiddetlendirebilir. Gazlı ve asitli içeceklerin sınırlandırılması gerekebilir. Fazla kilo veya obezite varlığında kilo vermeye yönelik uygulamalar reflü semptomlarını hafifletebilir.
- Yaşam tarzında düzenlemeler ile kontrol edilemeyen reflü ilaç tedavisini gerektirebilir. Histamin 2 reseptörü antogonistleri, protein pompa inhibitörü ve prokinetik maddeler olan antiasit reflü ilaçları yaygın olarak tercih edilebilir. Bazı ilaç grupları yan etkilere sebep olabilir veya diğer ilaçlar ile etkileşime girebilir.
- İlaç tedavilerine karşı kayıtsız seyreden ve hafifletilemeyen GÖRH ve mide fıtığı vakalarında cerrahi işlemler düşünülebilir. Obez hastalarda obezite cerrahileri (gastrik bypass, tüp mide ameliyatı vb.), Laparoskopik Nissen Fundoplikasyonu ve 180° LAF cerrahi seçenekleri uygulanabilir. Özellikle GÖRH tedavisinde Laparoskopik Nissen Fundoplikasyonu altın standart bir tedavi yöntemidir.
GÖRH tedavisinde uygulanan bazı yöntemler ile mide fıtığı gibi yan hastalıklar da onarılabilir. İlaç ve cerrahi tedaviler ek yan etkilere neden olabilir.
Reflü Hakkında Sık Sorulan Sorular
Reflü, neredeyse tüm bireylerde görülebilen bir sorundur. Kritik olan durum reflünün ilerleyerek gastroözefageal reflü hastalığına dönüşmesidir. Reflünün kontrol altına alınması veya önlenmesi amacıyla birtakım uygulamalar gerekebilir. Reflü ile ilgili merak edilen soruları görmek için yazının devamını okuyabilirsiniz.
Reflüye Ne İyi Gelir?
Reflüye iyi gelebilecek birçok yöntem bulunabilir. Sigara ve alkol sınırlaması, kilo vermek, yatmadan hemen önce yemek yememek, bol giysiler tercih etmek, yatak eğimini arttırmak, küçük porsiyonlar tüketmek, yağlı gıdalardan uzak durmak ve yemek yerken dik oturmak gibi eylemler reflü semptomlarının hafifletilmesinde veya iyileştirilmesinde etkili olabilir.
Alerjik Reflü Belirtileri Nelerdir?
Kronik bağışıklık sistemi hastalığı olan eozonofilik özefajit besinler, asit reflüsü ve mevsimsel alerji tarafından tetiklenebilir. Eozonofiller, bağışıklık sistemini harekete geçiren beyaz kan hücreleri grubudur. Yemek borusunun iltihaplanmasıyla bu bölgede beyaz kan hücreleri birikebilir. Bu durumda eozonofilik özefajit ortaya çıkabilir. Alerjik reflünün ana belirtisi yutma güçlüğü olabilir. Ek olarak karın ağrısı, kusma, mide içeriğinin ağza gelmesi, göğüs ağrıları, beslenme sorunları, sinirlilik görülebilir.
Reflü Krizi Belirtileri Nelerdir?
Reflü krizi belirtileri arasında sıklıkla mide ekşimesi, mide asidinin ağza gelmesi, göğüste ağrılı yanma, boğaz ağrısı, öksürük, kusma, ağız kokusu şeklinde olabilir. Reflünün şiddeti ve devamlılığına bağlı olarak kanama, astım, dişlerde erozyon, ses kısıklığı gibi oluşumlar görülebilir.
Alkalen Reflü Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Alkalen reflü gastriti veya safra reflü gastriti, safra, pankreas ve mide salgılarının yemek borusuna geri kaçmasıdır. Alkalen reflü gastriti ile gastroözefageal reflünün ayırt edilmesi zor olabilir. Çünkü benzer semptomlar meydana gelebilir veya her iki durum da eş zamanlı ortaya çıkabilir. Alkalen reflü gastrit belirtileri başlıca şiddetli üst karın ağrıları, göğüste ağrılı yanma, sarı-yeşil renkli safra sıvısı kusmak, mide bulantısı, öksürük ve istenmeyen kilo kayıpları olabilir.
Sindirim sistemi sağlığınız için kontrollerinizi ihmal etmeyiniz. Liv Hospital`da reflü tanısı ve tedavisine yönelik hizmetler verilmektedir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
