Malign Melanom Nedir? Belirtileri, Tanı ve Tedavisi
-
Malign Melanom Nedir?
-
Malign Melanom Belirtileri Nelerdir?
-
Malign Melanom Nedenleri ve Risk Faktörleri
-
Melanomun Tipleri
-
Malign Melanom Tanı Yöntemleri
-
Melanom Evrelemesi
-
Malign Melanom Tedavi Seçenekleri
-
Güneşten Korunmanın Önemi
-
Malign Melanomun Seyri ve Prognoz
-
Sık Sorulan Sorular
Malign melanom, cilt kanseri türlerinden birisi olarak bilinir. Ciltte, melanosit isimli bir pigment hücreleri bulunur. Malign melanom ise bu pigment hücrelerinden kaynaklanır. Cildin, güneşe en sık maruz kalan noktalarında ortaya çıkar. Göz, burun ve boğaz kısmında nadiren görülür. Özellikle; kol, sırt, bacak ve yüzde meydana gelir. Melanom olarak da adlandırılır.
Malign Melanom Nedir?
Malign melanom nedir sorusuna kısaca; UV ışınlarına maruz kalınması nedeni ile ortaya çıkan bir hastalık türüdür, yanıtını vermek mümkündür. Malign melanom, cilt kanseri olarak bilinir ve güneşe maruz kalan bölgelerde belirtileri görülür. Cilt üzerinde pigment üreten hücrelerde meydana gelir. Cilt kanserinin alt türü olarak da bilinir. Vücudun farklı bölgelerine yayılabilen bir kanser çeşididir.
Melanom ve Diğer Cilt Kanserleri Arasındaki Farklar
Melanom, diğer cilt kanseri türlerine kıyasla daha az rastlanan bir hastalıktır. Cilt kanserleri, melanom olan ve melanom olmayan türler olarak ikiye ayrılır. Melanom cilt kanseri türlerinde ise ölüm riskinin daha yüksek olduğu bilinir. Diğer cilt kanseri türlerine göre daha hızlı bir şekilde yayılım gösterir.
Melanom daha az rastlanan bir cilt kanseri olsa da erken tedavi edilmediği takdirde tehlikeli hale gelir. Erkeklere kıyasla, kadınlarda bu hastalığın görülme sıklığının daha yüksek olduğu bilinir. Diğer cilt kanseri türlerinde ise hızlı yayılım yoktur. Her iki cinsiyette görülme sıklığı neredeyse eşit derecededir.
Melanom Hücreleri ve İşlevleri
Melanom hücreleri, melanositlerden kaynakları. Malign olarak bilinir. Malign, kötü huylu anlamına gelir. Melanomların büyük bir kısmı kötü huyludur. Melanomlar, koyu renkte pigment olan melanin üreten hücreler olarak bilinir. Vücuttaki benlerin oluşumu genellikle bu sayede gerçekleşir. Cilt rengini veren pigment olarak da bilinir.
Melanom genellikle deride oluşum gösterir. Fakat bağırsaklarda ve nadiren gözlerde de melanom oluşumu görülebilir. Benlerde melanom olup olmadığını ise doktor muayenesi sonrası öğrenmek mümkündür.
Malign Melanom Belirtileri Nelerdir?
Malign melanom belirtileri özellikle vücuttaki benlerdeki değişimler şeklinde kendisini gösterir. Cilt kanseri türlerinde ortaya çıkan belirtileri fark edebilmek için vücudu iyi tanımak gerekir. Vücutta yeni ben oluşumu olup olmadığı fark edilebilir olmalı. Var olan benlerin renginde ya da şeklinde bir değişiklik olup olmadığını fark edebilmek oldukça önemlidir. Malign melanom belirtileri arasında şu maddelere yer verilir;
- Var olan benin yapısında değişiklikler
- Ciltte yeni oluşan benler ya da pigmentli lezyonlar
- Çentikli ya da tırtıklı kenarı olan benler (kenarları düz olmayan)
- Benin simetrik şekle sahip olmaması
- Benin 6 milimetreden fazla büyümesi
- Kaşıntı ya da ciltte meydana gelen ani kanamalar
- Dönem dönem ben renginin değişmesi
- Lezyonda birden fazla renk olması, melanom cilt kanseri belirtileri arasında yer alır.
Benlerdeki Şüpheli Değişiklikler (ABCDE Kuralı)
Ciltteki benlerde melanom olup olmadığını anlayabilmek için malign melanom belirtilerine dikkat edilmesi gereklidir. Bu belirtiler ABCDE kuralı ile de açıklanabilir. ABCDE kuralı şu şekildedir;
- A - Asimetri
- B - Border (sınır)
- C - Color (renk)
- D - Diameter (çap)
- E - Evolving (değişim)
Öncelikle bende asimetrik bozukluk var mı kontrol edilmesi gerekir. Daha sonrasında benin sınırlarındaki şekil incelenir. Benin rengi normal mi yoksa renkte bir değişim söz konusu mu bakılmalıdır. Benin çapında büyüme olup olmadığı fark edilmelidir. Bende eski haline göre bir değişim olup olmadığı da oldukça önemlidir.
Farklı Melanom Tiplerinin Belirtileri
Farklı melanomun tipleri, farklı belirtiler ile kendisini gösterir. Bazı melanomlarda kişinin vücudunda oluşan yaralar iyileşmez. Bazılarında ise bölge hassaslaşabilir ve iltihap oluşumu gözlemlenebilir.
Melanom tiplerinden bazılarında, benin etrafına doğru devam eden kabarmalar ve kızarıklıklar oluşabilir. Benin içerisinden irin ya da kan sızması da bazı melanom tiplerinde görülen belirtiler arasında yer alır.
Vücudun Hangi Bölümlerinde Daha Sık Görülür?
Malign melanom, genellikle güneşe daha sık maruz kalan bölgelerde görülür. Özellikle yüz bölgesinde daha sık rastlanır. Fakat yüzde, burun ve gözlerde oldukça nadir görülür. Erkeklerde ise genellikle sırt bölgesinde malign melanom oluşumu söz konusudur. Bunun haricinde ise kollarda ve bacaklarda görüldüğü bilinir. Bacakların alt kısımlarında görülme ihtimali yüksektir.
Belirti Fark Edildiğinde Ne Yapılmalı?
Malign melanom en tehlikeli cilt kanseri türü olarak bilinir, hayati tehlike oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle herhangi bir belirti görüldüğünde, direkt olarak sağlık kuruluşlarına başvurulması gerekir. Böylelikle erken tedavi uygulanması mümkün hale gelir.
Malign Melanom Nedenleri ve Risk Faktörleri
Malign melanom, bazı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Malign melanom nedenleri arasında şu maddelere yer verilir;
- Ultraviyole (UV) ışığı
- Genetik faktörler
- Cilt yapısı
- Pigment değişiklikleri
- Ciltte yaralanmalar
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Malign melanom risk faktörleri, nedenleri ile aynı olarak bilinir. Bu nedenlere ek olarak, risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir;
- Açık ten rengi
- Güneş yanığı oluşumu
- Ekvatora yakın ülkelerde yaşıyor olmak
- Vücutta, normal görünüme sahip ve melanomsuz ben sayısı
- Aile geçmişinde malign melanom hastalığı olması
Güneş Işığına (UV) Maruz Kalma
Güneş ışığına aşırı derecede maruz kalmak, malign melanom oluşumunu tetikler. Cildin UV ışınlarından korunmaması, melanoma neden olan etkenler arasında yer alır. Solaryumda da yine aynı etkinin ortaya çıkma ihtimali oldukça yüksektir. Bu nedenle güneşe daha az maruz kalınması ya da güneş koruyucu kullanımı önerilir.
Genetik Yatkınlık ve Aile Öyküsü
Aile geçmişinde malign melanom hastalığı olan kişilerin, cilt kanseri olma riski daha yüksek olarak bilinir. Bazı kişiler malign melanom hastalığına genetik olarak yatkın olabilir. Bu durumda kişilerin daha tedbirli olması gerekir. Benlerde meydana gelen farklılıklar çoğu zaman fark edilmez. Bu nedenle aile geçmişinde bu hastalık yaşanan kişilerin, vücutlarındaki benleri incelemesi önemlidir.
Cilt Tipi ve Ben Sayısı
Malign melanom riskleri arasında bazı cilt tipleri de yer alır. Özellikle ten rengi bu noktada çok önemlidir. Açık ten rengine sahip kişilerin vücutları, yeterli miktarda pigment üretmez. Bu durumda da vücut, UV ışınlarına karşı daha korumasız haldedir. Açık ten rengine sahip kişilerde malign melanom hastalığının görülme riski vardır.
Vücutta var olan normal benlerin sayısının 50'den fazla olması, kişinin malign melanoma yatkın olduğunu gösterir. Normal benlerin 50'den fazla olmaması gerektiğine dair bazı bilgiler söz konusudur.
Diğer Risk Faktörleri
Malign melanomun diğer risk faktörleri arasında ise kişinin bağışıklık sistemi yer alır. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde malign melanom oluşma riski daha yüksektir. İlerleyen yaşa bağlı olarak da kişilerde görülme ihtimali vardır. Kişiler yaşlanmaya başladıkça vücutlarında yeni benler oluşabilir ya da benlerin şeklinde bozulmalar meydana gelebilir. Bu durum hem yaş ile hem de malign melanom ile ilişkilidir.
Melanomun Tipleri
Melanom, farklı tiplere sahip olan bir cilt kanseridir. Melanomun dört ana çeşidi bulunur. Bu çeşitler genellikle yayılımına, şekline ve boyutuna göre değişiklik gösterir. Her melanom tipi, farklı belirtiler gösterebilir. Melanom tipleri arasında nadir rastlanan bazı türler de bulunur.
Yüzeyel Yayılan Melanom
Yüzeyel yayılan melanom, en sık görülen melanom türü olarak bilinir. Uzun süre güneşe, solaryuma ya da yapay UV ışığına maruz kalınması ile ortaya çıkar. Direkt olarak UV ile alakalıdır. Benin koyu renkte pigmenti yüzeysel olarak yayılım gösterir.
Nodüler Melanom
Nodüler melanom; kırmızı, pembe, siyah ya da kahverengi renktedir. Sert bir yapıya sahiptir. Yumru şeklinde oluşur. Kabuksu bir yapısı vardır ve genellikle kolay bir şekilde kanama yapar. Özellikle baş ve boyun çevresinde oluşum gösterir.
Lentigo Malign Melanom
Lentigo maligna melanom, kötü huylu melanom türüdür. Yavaş bir şekilde büyüme gösterir. Ben şeklinde değildir. Vücutta koyu renkli bir leke şeklinde oluşur. Özellikle yüzde, kulaklarda ve kollarda görülür. Sınırları düzensizdir.
Akral Lentiginöz Melanom
Akral lentiginöz melanom, koyu ten rengine sahip kişilerde daha sık görülür. Açık ten rengine sahip olan kişilerde sık rastlanmaz. Renksiz ya da açık renkli bir şekilde ortaya çıkar. Çürük gibi görülebilir. Tırnak melanomu olarak da bilinir. Bunun nedeni ise genellikle avuç içerisinde ya da tırnaklarda ortaya çıkıyor olmasıdır.
Amelanotik (Pigmentsiz) Melanom
Amelanotik yani pigmentsiz melanom, hücrelerin melanin üretmemesi olarak bilinir. Pembe, mor, kırmızı ya da ten renginde olabilir. Teşhis edilmesi en zor olan melanom türüdür.
Diğer Nadir Melanom Tipleri
En nadir görülen melanom tiplerinden birisi göz melanomu olarak bilinir. Gözde oluşan melanomlar, genellikle gözün görülmeyen kısımlarında meydana gelir. Bu nedenle de fark edilmesi zordur. Erken teşhisi de zor olan bir türdür. Çoğu zaman belirti göstermeden oluşur.
Malign Melanom Tanı Yöntemleri
Melanomun teşhisi genellikle biyopsi yardımı ile gerçekleşir. Kişi ilk olarak fiziki muayeneden geçer. Daha sonrasında ise şüphelenilen bölgeden parça alınarak biyopsi işlemi gerçekleştirilir. Alınan parça laboratuvar ortamında incelenir. İncelemelerin sonucunda ise melanom oluşumu tespit edilir.
Fiziki Muayene ve Dermatoskopi
Melanom belirtileri gözlemlendiğinde ilk olarak hastaların fiziki muayeneden geçmesi gerekir. Kişinin belirtileri incelenir. Aile geçmişi ve hastalık öyküsü dinlenir. Daha sonrasında ise dermatoskopi uygulanır. Bu işlem sayesinde benlerin yapısı ve yüzeyi incelenir. Benlerde şüpheli bir durum olup olmadığına bakılır.
Biyopsi
Dermatoskopi işlemi sonrasında kişinin benlerinde bir tuhaflık söz konusu ise ya da benlerde bir problem olup olmadığı tam olarak anlaşılamadığında, biyopsi yapılır. Benden parça alınır. Alınan parça ise incelenmesi için hastanelerin anlaşmalı olduğu laboratuvarlara gönderilir.
Patolojik İnceleme ve Tanı Doğrulama
Malign melanom nasıl teşhis edilir sorusunun yanıtı, patolojik incelemedir. Biyopsi ile alınan parça, patolojik olarak incelenir. Yapılan incelemeler sonucunda ise tanı doğrulama gerçekleşir. Benlerde melanom söz konusu ise malign melanom tedavisi başlar.
Melanom Evrelemesi
Melanom, diğer kanser türlerinde de olduğu gibi evreleme yapar. 0, 1, 2, 3 ve 4. evreden oluşur. Evrelerin ilerlemesi, melanomun seyri hakkında bilgi verir. Evreler ilerledikçe, hastalığın şiddeti de artış gösterir. Bu nedenle de ilk evrelerde tedavi şansı çok daha yüksektir.
Evrelemenin Önemi
Melanom evrelemesi, hastalığın tedavisi açısından önemlidir. İlk evreler, tedavi edilebilir evrelerdir. İlerleyen evrelerde ise farklı tedavi yöntemlerine başvurulur. İleri evre melanom ise tedavi edilemeyecek noktaya ulaşabilir.
TNM Sınıflaması
TNM sınıflandırmasının ne olduğu, melign melanom hakkında sık sorulan sorular arasında yer alır. TNM kısaca; tümör, nod ve metastaz olarak belirtilir. Tümörün kalınlığı, hastalığın sınıflandırılması için ve uygulanacak tedavi yöntemi için önemlidir. Bu nedenle ilk olarak tümörün kalınlığı incelenir. Daha sonrasında ise lenf nodu olup olmadığına bakılır. M aşaması ise tümörün metastaz yapıp yapmamasıdır. Bu üç aşama değerlendirildikten sonrasında ise tedavi yöntemi kararlaştırılır.
Melanomun Evreleri (0, 1, 2, 3, 4)
Melanomun ilk evresi, 0. evre olarak bilinir. Erken evre malign melanom olarak da adlandırılabilir. Bu aşamada tümör sadece cilt üzerindedir ve deriye ulaşmamıştır.
1. evrede tümör henüz lenflere yayılım göstermez. Riskli değildir ve tedavi edilebilir. 2. evrede ise tümörün tekrarlama riski vardır fakat yayılım göstermemiştir. Müdahale edilebilir durumdadır.
Melanomun 3. evresinde tümör, lenf nodüllerine ve cilde yayılım göstermeye başlar. Son evre ise 4. evre olarak bilinir. Bu aşamada melanom cilde ve organlara yayılım göstermeye başlar.
Malign Melanom Tedavi Seçenekleri
Malign melanom tedavisi nasıl olur sorusuna verilebilecek olan yanıtlar, melanomun evresine göre değişkenlik gösterir. İlk evreler ile ilerleyen evrelerde uygulanan tedaviler farklıdır.
Cerrahi Tedavi
Hastalığın erken tedavisinde cerrahi müdahaleye başvurulur. Bu aşamada sentinel lenf nodu biyopsisi uygulanır. Kanserli hücrelerin lenf nodu yolu ile başka bölgelere yayılım yapıp yapmadığı kontrol edilir. Gerekli durumlarda geniş eksizyon uygulanır. Kanser hücresi olan doku, çevresindeki sağlıklı doku ile birlikte çıkarılır.
İmmünoterapi
Hastaların vücuduna bazı ilaçlar enjekte edilir. Böylelikle kişinin bağışıklık sistemi güçlendirilir. Vücut kanserli hücreler ile savaşır.
Hedefe Yönelik Tedaviler
Uygulanan tedavi yöntemlerinin tek başına yeterli olmaması halinde, farklı tedaviler aynı anda uygulanır. Böylelikle daha etkili sonuçlar elde edilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hastalıklarında en yaygın tercih edilen tedavi yöntemidir. Kanserli hücrelerin büyümesinin durdurmak için uygulanır.
Radyoterapi (Işın Tedavisi)
Radyoterapi uygulaması da yine kemoterapide olduğu gibi kanserli hücrelerin büyümesini engellemek için uygulanır. Kanserin yayılma ihtimali yüksek olduğu durumlarda tercih edilir.
Evreye Göre Tedavi Yaklaşımları
Hastalığın erken evrelerinde, cerrahi müdahale ile kanserli hücreler alınır. İlerleyen evrelerde ise genellikle kemoterapi ve radyoterapi işlemlerine başvurulur. Metastatik melanom durumunda yani melanomun metastaz yaptığı ileri evrelerde ise hedefe yönelik tedavi yöntemleri uygulanır.
Güneşten Korunmanın Önemi
Güneşe fazla maruz kalmak, cilde zarar verir. Cilt kanserinin temel nedenlerinden birisidir. Özellikle açık ten rengine sahip olan kişilerin güneşten daha fazla korunması gerekir. Güneşten korunmak için daha kapalı giysiler tercih edilebilir. Fakat en etkili yöntemlerden birisi güneş koruyucu kremler kullanmaktır. Güneş koruyucu krem seçimi ise bu noktada oldukça önemlidir. Dermatolojik olarak test edilmiş ve onaylanmış olan koruyucular kullanılmalıdır.
Kendi Kendine Cilt Muayenesi Nasıl Yapılır?
Melanom cilt kanseri erken tanı için cilt muayenesi önemlidir. Kendi kendine cilt muayenesi yapmak için vücudu tanımak gerekir. Vücudun hangi noktalarında benler olduğu bilinmelidir. Var olan benlerin şekli, boyutu ve rengi düzenli olarak incelenmelidir. Benlerde bir değişiklik söz konusu ise doktora başvurulmalıdır. Vücuttaki benlerin sayısına da dikkat edilmelidir.
Düzenli Dermatolog Kontrolleri
Düzenli olarak dermatolog kontrollerine gitmek, erken tanı imkanı sunar. Vücuttaki değişimler, benler ya da yeni oluşan lekeler böylelikle kontrol altında tutulur.
Erken Teşhisin Hayat Kurtarıcı Rolü
Malign melanom, hayati risk oluşturur. Cilt kanserine bağlı olarak meydana gelen ölümlerin ortalama %75'i melanoma bağlı olarak görülür. Erken teşhis sayesinde tedavi şansı artar. Böylelikle ölüm riski de yüksek oranda azalma gösterir.
Malign Melanomun Seyri ve Prognoz
Malign melanomun seyri, evrelerine göre belirlenir. Aynı zamanda metastaz durumuna bağlı olarak da hastanın durumu gözlemlenir. Prognoz, hastalığın seyrinin belirlenmesi ve kişinin iyileşme ihtimalinin değerlendirilmesi olarak da bilinir.
Metastaz (Yayılım) Riski ve Yönetimi
Melanom hızlı bir şekilde yayılım yapabilir. Bu durum kişinin tedavi seçeneklerinin azalmasına ve iyileşme ihtimalinin de düşmesine neden olur. Bu nedenle malign melanom belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Belirti görüldüğünde ise doktora başvurulmalıdır.
Tedavi Sonrası Takip Süreci
Melanom tedavisi sonrasında belirli aralıklar ile doktor kontrollerine gidilmelidir. Melanomun tekrarlayıp tekrarlamadığı bu şekilde kontrol edilebilir. Kişinin iyileşme süreci için de takip süreci önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Malign melanom hakkında sık sorulan sorular arasında özellikle hastalığın tedavi süreciyle ilgili merak edilenler yer almaktadır.
Malign Melanom Tamamen Tedavi Edilebilir mi?
Malign melanom tamamen tedavi edilebilir. Fakat hastalığın tekrarlama ihtimali bulunur. Bu nedenle düzenli aralıklar ile kontrollere gidilmelidir.
Malign Melanom Metastaz Yapar mı? Nerelere Yayılır?
Evet, metastaz yapar. Vücudun farklı bölümlerine yayılabilir. Aynı zamanda iç organlara yayılma riski de söz konusudur.
Melanom Genetik midir? Ailemde Varsa Riskim Nedir?
Melanom genetik olarak aktarılabilen bir hastalıktır. Ailesinde melanom olan kişilerde malign melanom olma riski yüksektir.
Her Ben kanserleşir mi? Hangi Benler Tehlikelidir?
Hayır. Her ben kanserleşmez. Şekil bozukluğu olan, rengi değişen ve ABCDE sistemine uygun olmayan benler tehlikelidir.
Malign Melanom Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Tedavi sonrasında cildi UV ışınlarından korumaya dikkat etmek gerekir. Düzenli kontroller aksatılmamalıdır. Benlerin durumu sık sık kontrol edilmelidir.
Güneş Kremi Melanomdan Korur mu? Nasıl Kullanılmalı?
Melanom cilt kanserinden korunma yollarından birisi güneş kremi kullanmaktır. Güneş kremlerinin içeriğine ve dermatolojik olarak test edilip edilmediğine dikkat etmek gerekir. Güneşe çıkmadan öncesinde sürülmelidir. Detaylı bilgi için doktorunuza danışabilirsiniz.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
