Kemik İliği
Kemik iliği nakledilmesi işlemidir. Bu tedavi, özellikle kan kanserleri, lenfoma, lösemi gibi kan ve bağışıklık sistemi hastalıkları ile bazı genetik bozuklukların tedavisinde kullanılır.
İki temel türü vardır:
Otojen Kemik İliği Nakli (Otolog Kemik İliği Nakli): Bu durumda, hastanın kendi kemik iliği veya kök hücreleri kullanılır. Önceden alınan ve dondurulan hastanın kendi kemik iliği veya kök hücreleri, yüksek doz kemoterapi veya radyoterapi ile öldürülen kanser hücrelerini iyileştirmek veya sağlıklı hücreleri daha iyi çalıştırmak için kullanılır. Bu yöntemde, alıcı ve verici aynı kişi olduğu için vücut reddetme tepkisi olmaz.
Allogenik Kemik İliği Nakli: Bu durumda, donörden alınan kemik iliği veya kök hücreleri kullanılır. Alıcı ve verici genetik olarak uyumlu olmalıdır. Bu tip nakil, genellikle aile içinde veya genetik olarak uygun bir donör bulunarak gerçekleştirilir. Bu nakil tipi, alıcı ve verici arasında doku uyumu gerektirdiği için daha dikkatli bir uyum süreci ve immünsüpresyon (bağışıklık sistemini baskılamak) gerektirebilir.
Kemik İliği Nakli Nasıl Yapılır
Kemik iliği nakli, karmaşık bir süreçtir ve bir dizi aşamayı içerir. Bu sürecin ana hatlarını şu şekilde özetleyebiliriz:
Değerlendirme ve Hazırlık:
- Hasta, kemik iliği nakli için uygun bir aday olup olmadığının değerlendirilmesi için genel bir sağlık kontrolünden geçer.
- Donör araştırılır ve uygun bir donör bulunması durumunda, donörle ve alıcı arasındaki doku uyumu test edilir.
- Alıcı, yüksek doz kemoterapi veya radyoterapi uygulanarak kemik iliğinin tahrip edilmesi işlemine hazırlanır. Bu aşama, kanser hücrelerini öldürmeyi ve kemik iliği hücrelerini temizlemeyi amaçlar.
Kemik İliği veya Kök Hücre Toplanması:
- Otojen (kendi) kemik iliği nakli durumunda, hastanın kemik iliği veya periferik kanından kök hücreler toplanır. Bu toplama işlemi genellikle bir operasyon odasında gerçekleştirilmez, genellikle periferik kan kök hücreleri, hastanın kolundan bir iki gün süren bir aferetik plazmaferez cihazı kullanılarak toplanır.
- Allogenik (bağışıklık uyumlu donörden) kemik iliği nakli durumunda, donörden kemik iliği veya kök hücreler genellikle genellikle genel anestezi altında bir operasyonla alınır.
Yüksek Doz Kemoterapi veya Radyoterapi:
- Alıcıya, kanser hücrelerini tamamen ortadan kaldırmak veya en aza indirmek için yüksek doz kemoterapi veya radyoterapi uygulanır. Ancak, bu aşama, hem kanser hücrelerini hem de sağlıklı kemik iliği hücrelerini yok edebilir.
Nakil İşlemi:
- Nakil günü, toplanan kemik iliği veya kök hücreler, alıcıya enjekte edilir.
- Alıcıya nakledilen hücreler, kemik iliği yeniden oluşturmaya ve sağlıklı kan hücrelerinin üretilmesine başlar.
İzlem ve Bakım:
- Kemik iliği naklinden sonra, hastanın durumu düzenli olarak izlenir ve takip edilir.
- İmmünsüpresyon (bağışıklık sistemini baskılayan) ilaçlar, allogeneik (bağışıklık uyumlu donörden) nakillerde vücudun nakledilen hücreleri reddetmesini önlemek için kullanılabilir.
- Hastanın bağışıklık sistemi yeniden oluşturulana kadar enfeksiyon riskini azaltmak için önlemler alınır.
Bu süreçte, hastanın genel sağlık durumu, kemik iliği veya kök hücrelerin kaynağına bağlı olarak değişebilir. Her durum özel bir değerlendirme ve tedavi planını gerektirir. Kemik iliği nakli, ciddi risklere sahip bir tedavi yöntemi olabilir ve bu nedenle dikkatlice yönetilmelidir.
Liv Hospital'de Kemik İliği Nakli
Dünya standartlarındaki tıbbi altyapı ve fiziki şartlarda hizmet veren Liv Hospital Ankara Kemik İliği (Kök Hücre) Transplantasyon Merkezi, 1.000’den fazla nakil deneyimine sahip hekim kadrosu, sertifikalı hemşireleri ve aferez teknisyenleri ile öne çıkıyor. KİT, kanserin ve bazı kanser dışı hastalıkların tedavisinde başarıyla kullanılan bir tedavi yöntemidir. Günümüzde lösemiler (AML, ALL, KML, KLL), Lenfomalar (NHL, Hodgkin), Multiple Myelom, Aplastik Anemi, Myelodisplastik Sendrom (MDS), Solid Tümörler (Testis Tümörü, Ewing Sarkomu vb), İmmun yetersizlikler ile bazı metabolik genetik hastalıkların tedavisinde başarıyla uygulanıyor.
Kök Hücre Nakli ile Başarıyla Tedavi Edilen Hastalıklar
• Lösemiler(AML, ALL, KML gibi kan kanserleri)
• Lenfomalar
• Multiple Myelom
• Aplastik Anemi
• Myelodisplastik Sendrom
• Solid Tümörler (Testis, Ewing Sarkom gibi organ kanserleri)
• İmmün yetmezlikler
• Bazı metabolik hastalıklar
Liv Hospital Ankara KİT Merkezi’nde, transplant tipleri olarak; otolog (hastanın kendisinden yapılan nakil) ve allojeneik (kardeş, anne, baba, akraba olmayan vericiden nakil) her türlü nakil yapılmaktadır. Doku grubu; tam uygun (identik), yarı uygun (haploidentik) veya akraba olmayan (unrelated) vericilerden gerçekleştirilen allojeneik nakillerle bu tedavilere aday her hastanın tedavisi amaçlanır. Akraba olmayan nakillerde yurt içi ve yurt dışı Kemik İliği Bankalarıyla temasa geçilerek en uygun verici en kısa sürede temin edilir. Kök hücre kaynağı olarak ise; kemik iliği, periferik kan ve kordon kanı kullanılır.
Transplant Tipleri:
• Otolog (Hastanın kendisinden nakil)
• Allojeneik (Kardeş, anne, baba, akraba olmayan vericilerden nakil)
• Haploidentik (Yarı uygun; anne, baba, kardeş)
• Unrelated (Akraba olmayan vericiden nakil)
Kök Hücre Kaynakları:
• Kemik iliği
• Periferik kan
• Kordon kanı
Kemik İliği Transplantasyon (KİT) Merkezi Yatan Hasta Bölümü, 12 yataktan oluşmaktadır. Yaşam odaları HEPA filtreli özel havalandırma koşulları ile korunma şartlarına sahiptir. KİT Merkezi, teknik olarak Terapötik (Tedavi Edici) Aferez Merkezi, Kök Hücre Dondurma ve Saklama Ünitesi tarafından en gelişmiş yöntemlerle desteklenmiştir.
Üst Düzey Medikal Teknolojiler
Merkezde en üst düzeyde teknolojiyi (immünomanyetik hücre ayıklanması) kullanarak naklin özelliklerine göre CD34+ hücrelerin toplanması, CD3 ve CD19 T ve B hücrelerin azaltılması ile NK hücrelerin ayıklanması işlemleri yapılabilmektedir. Merkezde ayrıca, nakil sonrası immünolojik tedaviler olarak Donör Lenfosit İnfüzyonu (DLI) ve Mezenkimal Kök Hücre İnfüzyon tedavileri GMP standartlarında LivMedCell Rejeneratif Tıp Merkezi ile yakın koordinasyon ve işbirliği ile gerçekleştirilmektedir.
En Üst Düzeyde Kök Hücre Manipülasyonu
• CD34(+) hücrelerin toplanması
• T Lenfositleri azaltılması
• CD3 ve CD19 hücrelerin azaltılması
• NK hücrelerin ayıklanması
• Donör Lenfosit infüzyonu
• Mezenkimal Kök Hücreler kullanılarak GVHD tedavisi