K Vitamini Nedir?
K vitamini adını ingilizce "koagulationsvitamin" kelimesinden almaktadır. Birincil olarak pıhtılaşmayı sağlayan mekanizmada görev alır. K vitamini yağda çözünen bir vitamindir ve fazlası vücutta depolanmaktadır. K vitamininin iki farklı formu bulunmaktadır. İlki, ‘’K1 fitomenadion’ olarak adlandırılır ve genellikle yeşil yapraklı sebzelerde bolca bulunmaktadır. İkinci formu ‘’K2 vitamini menakinon’’ olarak adlandırılır. K2 vitamini bağırsak bakterileri tarafından üretilir. Bağırsaklarda ciddi bir sorun olmadıkça eksikliği görülmez. K1 vitamini, K2 vitaminine göre daha az toksiktir ve daha hızlı çalışır.
K Vitamini Ne İşe Yarar?
K vitamini karaciğerde üretilen pıhtılaşma faktörlerinin üretim aşamasında görev alır. Herhangi bir kesik, yaralanma durumlarında kanamanın durdurulması ve normal koşullarda kanın koyuluğunun ayarlanması K vitamini sayesinde gerçekleşir.
K Vitamini Faydaları
K vitamini kalp sağlığı ve iskelet sistemindeki metabolik faaliyetlerin düzenlenmesinde de görev almaktadır. Vücuttaki kalsiyum mekanizmasında rol alarak kalp rahatsızlıklarının altında yatan sebeplerin önlenmesini sağlar. K vitamininin insülin miktarını ve glukoz intoleransını sınırlandırır, insülin direncini azaltır ve tip 2 diyabet riskinin azaltılmasında yardımcıdır.
K Vitamini Takviyesi
K vitaminin azlığı vücutta bazı sorunlara yol açsa da takviyeleri de dikkatli kullanılmalıdır. K vitamini depolanabilen bir vitamin olduğu için vücuda gereğinden fazla alınması toksik olaylara neden olabilir. Eksikliği kolayca ortadan kalkabileceği için düzenli olarak test edilmesi ve sonuçlara bakılarak tedaviye devam edilmesi gereklidir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan kişiler tarafından kullanıldığında ilacın etkisini azaltır ve istenmeyen sonuçlara neden olur.
K Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
K vitamini beslenmemize ekleyeceğimiz gıdalarla alabileceğimiz gibi bunun yeterli olmadığı durumlarda takviyelerle de alınabilir. K vitamini formların K2 hayvansal kaynaklı olarak elde edilir. K2 formu toksik etkilere neden olduğundan takviyelerde kullanımı yasaklanmıştır. Onun yerine daha güvenilir olan K1 formu kullanılır. Yediğimiz besinlerden doğal olarak K vitamini almak istendiğinde tercih edebileceğimiz gıdalar şu şekilde sıralanabilir:
- Kuruyemişler
- Süt ve süt ürünleri
- Zeytinyağı
- Soya yağı
- Kanola yağı
- Aspir yağı
- Ispanak, pırasa gibi yeşil yapraklı bitkiler
- Yulaf
- Brokoli
- Fasulye, bezelye, barbunya gibi sebzeler
- Kuşkonmaz
- Yumurta
- Şalgam
K Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Çocuk ve bebeklerde görülen K vitamini eksikliğinin belirtileri
- Özellikle baş bölgesinde ve vücudunun çeşitli bölümlerinde morarmalar
- Göbek kordonunda kanama
- Kusmukta kan
- Yara iyileşmesinde gecikme
- Dişlerde kanama
- Burun başta olmak üzere vücudun çeşitli yerlerinde kanamalar
- Doğumdan sonra sünnet olan bebeklerde kanamanın ve iyileşmenin gecikmesi
- Ani beyin kanaması
- Huzursuzluk
- Dışkıda kan sebebiyle rengin koyulaşması
- Cilt renginin çok beyaz olması
Yetişkinlerde K vitamini eksikliği belirtileri
- Yara ve kesiklere bağlı kanamaların süresinde uzama
- Tırnaklarda pıhtı sebebiyle oluşan lekeler
- Ciltte morluklar
- Koyu renkli dışkı
- Ağız ve burun içi gibi mukoza membranlarında kanamalar
- Regl kanamalarında düzensizlik
K Vitamini Eksikliğinin Nedenleri Nedir?
Bebeklerde K Vitamini Eksikliğinin Nedenleri
Bebekler az bir K vitamini deposuyla doğarlar. Bağırsak içerikleri steril olduğu için kendileri K vitamini üretemezler bu sebeple K vitaminini tamamen dışarıdan almaları gerekir. Önlem olarak yenidoğan bebeklere K vitamini enjeksiyon olarak uygulanır. İlk aylarda bebekler sadece anne sütü ile beslendiğinden anne sütünden yeteri kadar K vitamini alamadıklarında eksiklik belirtileri ortaya çıkmaya başlar. Bebeklerde K vitamini eksikliği görülmesinin diğer sebepleri de şunlardır:
- Plasentadan bebeğe yeterince K vitamini geçememesi
- Bebeğin karaciğerinin K vitaminini doğru şekilde kullanamaması
- Bebeğin safra kanallarını tıkayan bir hastalığa sahip olması
Yetişkinlerde K Vitamini Eksikliğinin Nedenleri
Yetişkinler K2 formundaki K vitaminini bağırsaklarında üretebildiğinden bebeklere göre daha az bu sorunu yaşarlar. Yetişkinlerde bu duruma sebep olan hastalık ve sebepler şu şekilde sıralanabilir:
- Vücutta yağ emilim bozuklukları nedeniyle K vitaminin yeterince emilememesi
- Antibiyotik kullanımı, stres gibi sebeplerle bağırsak bakterilerinin miktarının azalması
- Safra kanallarının tıkalı olması
- Kan sulandırıcı kullanımı
- Beslenme eksikliği veya K vitamini açısından fakir beslenme
- Bağırsakların cerrahi ile bir kısmının alınması
- Çölyak, Crohn gibi inflamatuar hastalıklar
- A ve E vitaminlerinin gereksiz kullanımı
- Büyük miktarda kanamalar
- Yüksek miktarda alkol kullanımı
- Kronik böbrek yetmezliği ve diyaliz uygulanması
- Kronik ishal ve bağırsak hastalıkları
- Pankreas yetmezliği ve pankreas hastalıkları
K Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Neden Olur?
- Kalp hastalıkları
- Damar sertliği
- Prostat kanseri
- Böbrek taşları
- Alzheimer
- Karaciğer kanseri
- Kistik fibroz
- Osteoporoz, kireçlenme gibi iskelet sistemi rahatsızlıkları
K Vitamini Eksikliği Tedavisi Nasıldır?
K vitamini eksikliği yüksek miktarda ise ve yüksek miktarda kanama görülürse enjeksiyon olarak olarak K vitamini kas içine uygulanır. Hayati tehlike oluşturacak miktarda olmayan eksikliklerde K vitamini içeren oral tabletler kullanılır. K vitamini eksikliği kolay bir şekilde ortadan kalkabildiği için dikkatli kullanılmalıdır.
Yetişkinlerde K vitamini eksikliği genellikle altta yatan farklı bir hastalık sebebiyle oluşur. Bu yüzden öncelikle bu sebebin ne olduğu tanımlanmalı ve bu hastalık tedavi edilmelidir.
Hamileler, emziren anneler ve böbrek yetmezliği olan hastalarda bilinçsiz K vitamini kullanımı istenmeyen sonuçlara neden olabilir. Bu sebeple uzman bir doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Böbrek yetmezliği olan hastalarda oral olarak K vitamini takviyesi kullanılacak ise tablet formları yerine suda eriyen efervesanlar veya sıvı formülasyonlar tercih edilmelidir.
K Vitamini İlgili Sıkça Sorulan Sorular
K Vitamini, kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı için kritik olan bir yağda çözünen vitamin türüdür ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.
K Vitamini Ampul Ne İçin Kullanılır?
K vitamini ampul K vitamini eksikliğini hızlı bir şekilde tedavi edilmesi için enjeksiyon olarak kullanılır. Bu kullanımının yanı sıra göz altı morlukları için de kullanılmaktadır.
K Vitamini Ampul Göz Altı Morlukları için Nasıl Kullanılır?
Göz altlarındaki morluk ve koyu halkalar için akşamları göz altları temizlenerek bir miktar sürülür. Düzenli kullanımla bu bölgedeki damarlarda bulunan kan dağılarak koyu renk görünümü azalır.
Yenidoğan Bebeklerde Neden K vitamini Uygulanır?
Yenidoğan bebeklerin K vitamini depoları çok az miktarda doludur ve bağırsaklarında K vitamini üretecek bakteriler bulunmaz. K vitamini eksikliği nedeniyle bebeklerde beyin kanaması, gelişme geriliği gibi ciddi sorunlara yol açabileceğinden önlem olarak K vitamini enjeksiyon olarak 1 mg kas içine uygulanmaktadır.
K Vitamini Eksikliği ile Karıştırılabilen Hastalıklar Nelerdir?
- C vitamini eksikliği
- Lösemi tipleri
- İmmün trombositopeni
- Disfibrinojenemi
- Pıhtılaşma bozuklukları
K Vitamini Eksikliği Tanısı Hangi Test ile Konulur?
PT (Protrombin zamanı testi), hastadan alınan kanın ne kadar sürede pıhtılaşacağının ölçülmesi için kullanılır. Alınan kan tüplerine eklenen kimyasallar eklenir ve bunlara karşı tepkileri ölçülür. Pıhtılaşma için gereken zaman 11 saniyeden 13, 5 saniyeye kadar olan bir zaman aralığında olursa kan örneği alınan kişinin K vitaminine bağlı bir hastalığı olmadığını gösterir. Bazı zamanlar tanı için Uluslararası Normalleştirilmiş Oran (INR) testi tercih edilir. Dünya üzerindeki çeşitli laboratuvarlarda yapılan testleri karşılaştırarak hazırlanmış olan INR için normal kabul edilen değer 0,9’dan 1,1’e kadar olan değerler aralığındadır. Kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerin INR değerinin 2 ila 3, 5 aralığında olması da normal karşılanmaktadır.
K Vitamini Fazla Alınırsa Ne Olur?
K vitamini, genellikle vücut tarafından depolanabilen ve toksik etkileri daha az olan bir vitamin türüdür. Ancak, aşırı miktarda K vitamini alımı kan pıhtılaşma sürecini etkileyebilir ve bu durum özellikle kan sulandırıcı ilaçlar kullanan bireylerde istenmeyen etkilerle sonuçlanabilir. Aşırı K vitamini alımı ayrıca kan damarlarında anormal pıhtılaşma riskini artırabilir. Bu nedenle, K vitamini takviyeleri kullanmadan önce bir sağlık profesyoneli ile danışmak önemlidir, özellikle de antikoagülan ilaçlar veya diğer ilaçlar kullanılıyorsa.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
