İmmün Trombositopenik Purpura Nedir?
İmmün trombositopenik purpura, kanamaya yatkınlıkla seyreden bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. İmmün sistem olarak da bilinen bağışıklığın kendi yapılarını düşman olarak görmesi ve saldırması neticesinde çeşitli immünolojik rahatsızlıklar gelişir. Bunlardan birisi olan İmmün trombositopenik purpuranın kısaltılmış hali ‘ITP’ olarak da bilinir.
Vücudun yapısını oluşturan kan pulcukları ‘trombosit’lerdir. Farklı sebeplerden dolayı bağışıklık sisteminin trombositlere saldırması sonucunda ITP rahatsızlığı ortaya çıkar. İmmün sistemin olağan dışı trombosit müdahalesi nedeniyle vücuttaki trombosit sayısında düşüş meydana gelir.
ITP ve otomatik immün reaksiyonlar hakkında sıklıkla merak edilen konulardan birisi iyileşme sürecidir. Doğru bir iyileşme eğilimi için tıbbi gözetimin önemi büyüktür. Bu nedenle hekim desteğine başvurmak ve değerlerin düzenli olarak takibini sağlamak gerekir. Özellikle çocukluk çağında görülen ITP sorunu çoğunlukla 1 sene içinde iyileşmeye meyillidir. Ancak bazı durumlarda çocukluk çağında ve yetişkinlikte hastalığın devam etmesi söz konusu olabilir. Doğru bir takip yöntemiyle rahatsızlığın seyrini iyileştirmek ya da stabil tutmak mümkündür. Bununla birlikte 1 seneden fazla süren immün trombositopenik purpura, ‘kronik ITP’ olarak adlandırılır.
İmmün Trombositopenik Purpura Belirtileri
Bağışıklık sisteminin tepkisiyle ortaya çıkan birçok rahatsızlığın temel nedeni hala araştırma konusudur. İmmünolojik tepkiye yol açtığı düşünülen hastalıklar bağışıklığın zayıflaması ile ilişkilendirilir. Benzer bir ortaya çıkış öyküsüne sahip olan ITP belirtileri hastalığın tanı ve tedavisinde dikkat edilen önemli noktaları kapsar. Aşağıdaki temel göstergeler immün trombositopenik purpura hastalığının belirtileri arasında yer alır:
- Hafif morarma ve kanamalar (Hastanın genel durumunun ciddi olması halinde kanamanın bir travmayla ilişkili olduğu üzerinde durulur. Dolayısıyla hafif kanama belirtisi dışında hastanın genel sağlık durumu olumlu olmalıdır).
- Vücuttan çürük benzeri cilt tepkisinin sıklıkla gelişmesi.
- Deri içi kanaması sonucu gelişen ve dokunulduğunda renk değişikliği göstermeyen küçük kırmızı döküntülerin varlığı.
- Burun kanaması, uzayan regl kanaması ve diş eti kanaması gibi vücuttaki kanama riskinin arttığını gösteren işaretler.
Sıklıkla trombosit düşüklüğü sorununa neden olan hastalığın, mevcut değer düşüklüğü nedeniyle çeşitli belirtiler gösterme ihtimali de vardır. Vücuttaki kan yapımında önemli bir değer olan trombositlerin düşük olması bedendeki savunma mekanizmasının zayıflamasına yol açabilir.
ITP hastalığının çoğunlukla başka rahatsızlıkların tetikleyicisi olması öngörülmez. Yani trombositopenik purpura tanısı almış bir kişinin başka bir kronik rahatsızlığa yakalanacağına dair belirlenmiş bir eğitim eğilimi söz konusu değildir. Bununla birlikte bağışıklık sisteminin tepkisi olarak ortaya çıkan. TP’tespit edilmesi durumunda farklı immünolojik rahatsızlıkların olup olmadığı değerlendirilebilir.
Ayrıca ITP hastalığı başlı başına ömrü kısaltan bir sorun değildir. Ciddi kanamalı vakalarda etkin tedavi yöntemlerine başvurulması gerekir. Hastalığa ek olarak diyabet ve hipertansiyon gibi rahatsızlıkların olup olmadığı incelenmeli ve bunlara yönelik önlem alınmalıdır. Diyabet günümüzde yaygın bir rahatsızlık halini almıştır. Konu hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için ‘İnsülin Direnci Nedir?’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
İmmün Trombositopenik Purpura Tedavi Yöntemleri
Trombositopenik purpura hastalığının immünolojik bir temele sahip olması ve tedavi seçeneklerinin belirli yan etkilerinin bulunması nedeniyle sıklıkla takip yöntemi tercih edilebilir. Tedavi sürecinin bir parçası olan takip sürecinde değerlerin ve kanama riskinin anlaşılması söz konusu olur.
Özellikle kanama riski yüksek olan ya da halihazırda kanaması bulunan hastalar için alternatif tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Bunun dışında bağışıklık sisteminin kendi tepkisi olarak ortaya çıkan hastalığın altta yatan sebebinin anlaşılması önemlidir. Vücudun kendi dokularına saldırdığı ve bu mekanizmanın çeşitli organlarda parçalanarak vücuda yeterince trombosit sağlanamadığı durumda ITP rahatsızlığı ortaya çıkar.
Hastalığın tedavisinde öncelikle risk faktörleri göz önünde bulundurulur ve takip süreci başlatılır. Acil müdahalenin gerekli olduğu durumlar daha çok hastalığın kanamalı olarak seyrettiği tehlikeli halleri kapsar. Nadir görülmekle birlikte hayati tehdit içerebilen çeşitli kanama travmalarında engelleyici bir tedavi protokolünün kesinliği söz konusu değildir. Dolayısıyla hastalığın ilk aşamadan itibaren detaylı takibi oldukça önemlidir.
ITP genellikle iyileşme eğiliminde olan bir rahatsızlıktır ve hastalığın tedavisinde önemli desteklerden birisi trombosit sayısının artırılmasıdır. Vücuttaki hayati unsurlardan birisi olan trombositlerin doğru seviyeye getirilmesi, immün trombositopenik purpura, birçok yan etkinin ortadan kaldırılması için destekleyicidir. Uzman bir dahiliye hekimine başvurarak rahatsızlığın tanısı hakkında bilgi almak mümkündür.
ITP tanısı konmuş bir bireyin dikkat etmesi gereken önemli unsurlar aşağıdaki şekildedir:
Diş tedavileri: Kanama riskinin artması nedeniyle ağız içi bakımının dikkatli yapılması ve diş tedavisinde mevcut durumun belirtilmesi önemlidir.
Ağrı kesici ilaçlar: Bazı ağrı kesiciler, kan sulandırma ve kanamaya eğilim yapma özelliğine sahiptir. Bu nedenle ITP tanısı almış bir birey mutlaka hekim kontrolünde hari kesici kullanmalıdır.
Cerrahi müdahaleler: Herhangi bir cerrahi işlem gerekliliğinde hekime ITP tanısı hakkında bilgi aktarmak gerekir. Kanama riski açısından bu çok önemli bir ayrıntıdır.
Enfeksiyon riskleri: Çeşitli viral enfeksiyonlar, vücuttaki trombosit değerini düşürebileceği için bu tarz rahatsızlıklardan korunmak önemlidir.
ITP tedavi seçenekleri hakkında bilgi aktarırken hastalığın bulaşıcı olmadığına dair bilgi sunmak gerekir. Birçok itp tanısı almış kişi ve yakını tarafından merak edilen konu dahilinde herhangi bir bulaşıcılık unsuru söz konusu değildir. Gebelikte tanı almış annenin bebeğine bir miktar antikor geçişi tespit edilmekle birlikte genellikle bu durumun çocuklukta herhangi bir soruna neden olmadığı gözlenmiştir.
İmmün Trombositopenik Purpura Kimlerde Görülür?
ITP tanısı hem çocuklar hem de yetişkinler için rahatsızlık türüdür. Çocukluk çağında karşılaşılan trombositopenik purpura hastalığının çoğunlukla kısa süreli olduğu ifade edilebilir. Ancak yetişkinlikte ortaya çıkan ITP, kronik bir rahatsızlık olmaya daha yatkındır. Hastalığın teşhisinde kan sayımı, hastanın tıbbi öyküsü, periferik kan değerleri ve fiziki muayene bulguları belirleyici olur. Hekimin gerekli görmesi durumunda bazı ek tanı yöntemleri kullanılabilir. Batın ultrasonu ve kemik iliği incelemesi gibi teknikler bunlar arasında yer alır.
ITP tedavisi her durumda gerekli görülmez. Trombosit sayısı, periferik kan yayması ve kanama belirtileri hastanın tedavi ihtiyacında dikkat edilen önemli noktalarda arasında sayılabilir. Ek olarak trombosit sayısının belli bir seviyenin altına düştüğü ve ciddi kanama belirtileri gösteren hastalarda kişiye uygun düzenlenen tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulur. Dolayısıyla ITP iyileşme süreci kendi içinde belirleyici özelliklere sahiptir ve hastalığın seyrine göre değişiklik gösterir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kan hastalıkları arasında bulunan ve değer takibinin zorunlu olduğu ITP hakkında sıklıkla merak edilen bazı konular vardır. İmmün trombositopenik purpura hastalığı hakkında en çok araştırılan başlıklar aşağıdaki şekilde özetlenmiştir.
İmmün Trombositopenik Purpura Neden Olur?
Diğer immün sistem hastalıklarında olduğu gibi ITP hastalığının ortaya çıkış sebebi kesin olarak bilinmemektedir. Bağışıklık sisteminin farklı sebeplerden ötürü vücuttaki kan pulcuklarını zararlı olarak algılaması ve saldırması sonucu gelişen bir rahatsızlıktır.
İTP Hastalığı Tehlikeli midir?
ITP hastalığı kimi zaman kendiliğinden iyileşmeye yatkındır. Fakat bazı durumlarda hayati tehdit oluşturabilir ve etkin tedavi gerekir. Özellikle mide ve bağırsak kanaması, idrardan kan gelmesi ve burun kanaması gibi herhangi bir kanama bulgusu unun olduğu durumlarda mutlaka doğru tedavi yöntemiyle takip gerektirir.
ITP Tedavisi Ne Kadar Sürer?
ITP tedavisi herkes için farklı uygulanır. Çocuklarda daha çabuk iyileşme eğiliminde olan hastalık yetişkinlik çağında uzun süreli olabilir. Sıklıkla tedavi yerine sadece takip uygulamasına gerek duyulur. ITP tedavisi tamamen kişinin tıbbi öyküsüne ve özelliklerine bağlı olarak sürdürülür.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
