Haşimato Nedir?
Haşimato hastalığı, tiroid bezini etkileyen kronik ve otoimmün bir hastalıktır. Vücutta normalden düşük tiroid hormonu düzeylerinin görülmesine yol açar. Bu da vücudun çeşitli bölgelerini etkiler ve yorgunluk, kilo alma, kabızlık ve benzeri semptomlara neden olur. Haşimato hastalığının tedavisi ilaçla yapılabilir.
Haşimato Nedir?
Haşimato hastalığı, hipotiroidizm adı verilen (az çalışan tiroid) duruma neden olabilen bir otoimmün hastalıktır. Yaşam boyu devam eden (kronik) bir durumdur. Tiroit, boynun ön kısmında cildin altında bulunan küçük, kelebek şekline benzer bir bezdir. Endokrin sisteminin (hormonal sistem) bir parçasıdır ve tiroid hormonlarını salgılar. Tiroidin asıl görevi, metabolizmanın hızını kontrol etmektir. Metabolizma, vücudun tükettiği gıdayı enerjiye dönüştürme sürecidir. Metabolizmayı düşününce, ilk olarak kilo alımı veya kilo kaybı kavramlarını değerlendirmek yaygın olarak yapılan bir hatadır. Çünkü bu süreç, kalp ve beyin de dahil olmak üzere vücuttaki her organı etkiler.
Haşimato hastalığı olan çoğu vakada tiroid bezi, vücut için yeterli miktarda tiroid hormonu üretemez. Bu durum da metabolizmanın yavaşlamasına ve çeşitli semptomların ortaya çıkmasına neden olur.
Haşimato hastalığı ismini, 1912 yılında hastalığı keşfeden Dr. Hakaru Hashimoto'dan almıştır. Haşimato hastalığı, hem halk arasında hem de tıp camiasında farklı isimlerle de bilinir. Haşimato hastalığının diğer isimleri şunlardır:
- Haşimato tiroiditi,
- Kronik otoimmün tiroidit veya
- Lenfositik tiroidit.
Haşimato Belirtileri Nelerdir?
Her hastalıkta olduğu gibi Haşimato tiroiditi de her vakada farklı şekillerde ortaya çıkar. Her kişinin belirtileri bir diğerinden farklı olabilir. Ancak yaygın görülen haşimato belirtileri şu şekilde gruplandırmak mümkündür:
- Guatr: Guatr, tiroid bezinin büyümesidir. Guatrlı hastanın boynunda bir çıkıntı görülür. Bu çıkıntı, zararlı bir kitle ya da kanser değildir. Ancak günlük hayattaki yutma, nefes alma veya konuşma gibi işlerde zorlanma veya ağrı gibi sorunlara neden olabilir, hastanın hayatını zorlaştırabilir.
- Etkin olmayan tiroid: Hastanın tiroid bezi yeterince tiroid hormonu üretmediğinde sıralanan belirtilere neden olabilir:
- Yorgunluk,
- Kas Güçsüzlüğü,
- Kilo alımı,
- Soğuğa hassasiyet,
- Depresyon,
- Saç ve ciltte değişim görülmesi.
- Aşırı aktif tiroid: Tiroid antikorlar tarafından saldırıya uğradığında (otoimmün hastalıklarda olduğu gibi) başlangıçta daha fazla tiroid hormonu üretebilir. Buna Haşitoksikoz denir. Her vakada görülen bir durum değildir.
Ancak Haşitoksikoz olduğu zaman sıralanan belirtiler de görülebilir:
- Sıcağa hassasiyet,
- Kalp atış hızının artması,
- Terlemek,
- Kilo kaybı,
- Titreme ve
- Endişe.
Bu belirtiler her haşimato tiroiditi olan hastada kendini aynı şekilde göstermez. Bazen belirtiler, diğer sağlık sorunlarına da benzeyebilir. Bu nedenle hastalığın teşhisinin konulması için bir uzman hekime başvurmak, daha sağlıklıdır.
Haşimato Neden Olur?
Haşimato tiroiditi, otoimmün bir hastalıktır. Yani kişi bu hastalığa sahipse, vücutta bulunan bağışıklık sistemi hücreleri vücudun kendisine saldırıyor demektir. Normalde bağışıklık sistemi vücudu bakteri ve virüsler gibi zararlı dış etkenlere karşı korur. Ancak Haşimato hastalığında bu durum şu şekilde değişir:
- Bağışıklık sistemi, (nedeni bilinmemekle beraber) tiroid dokusuna saldıran antikorlar üretir.
- Tiroidde çok sayıda beyaz kan hücresi (özellikle lenfositler) birikmeye başlar.
- Bu birikim iltihaplanmaya (tiroidit) neden olur ve hastanın tiroidine zarar verir.
- Zamanla bu hasar, hastanın tiroidinin vücudun ihtiyaç duyduğu yeterli tiroid hormonunu üretmesini engelleyebilir. Bu da hastada hipotiroidizme yol açar. Ancak Haşimato hastalığı olan herkeste hipotiroidizm gelişmesi beklenen bir durum değildir.
Haşimato Risk Faktörleri Nelerdir?
Haşimato hastalığının nedeni tam olarak bilinmemekle beraber, bu hastalık için belli başlı risk faktörlerinden bahsetmek mümkündür. Bir kişiyi, Haşimato hastalığı açısından daha büyük risk altına sokan bazı faktörler şu şekilde sıralanır:
- Cinsiyet: Haşimato, erkeklere ve erkek anatomisine sahip insanlara göre yaklaşık yedi kat daha fazla kadını ve kadın anatomisine sahip insanı etkiliyor. Bu nedenle bazı uzmanlar Haşimato hastalığında seks hormonlarının rol oynayabileceğini savunurlar.
- Yaş: Diğer yaş gruplarında da ortaya çıkabilmesine karşın haşimato hastalığı en sık 30-50 yaş arası kadınlarda görülür.
- Diğer otoimmün hastalıklara sahip olmak: Romatoid artrit, lupus veya tip 1 diyabet gibi otoimmün bir hastalığa sahip olmak kişinin, Haşimato'ya yakalanma riskini artırır.
- Aşırı iyot: Bazı araştırmacılar, kimi ilaçların ve vücudun tiroid hormonları üretmek için ihtiyaç duyduğu bir eser element olan iyotun fazlalığının tiroid hastalığını tetikleyebileceğini öne sürüyor.
- Radyasyona maruz kalma: Japonya'daki atom bombaları, Çernobil nükleer kazası ve Hodgkin hastalığı için radyasyon tedavisi gibi durumlarda radyasyona maruz kalan kişilerde tiroid hastalığı vakalarının görülmesinde artış rapor edilmiştir.
Haşimato Tanısı Nasıl Konulur?
Uzman hekim öncelikle hastanın guatrı olup olmadığını kontrol eder. Hastanın tıbbi hikayesini alıp şikayetlerini dinler. Ayrıca hekim, gerekli gördüğü durumda aşağıda sıralanan kan testlerinden bir veya daha fazlasını isteyebilir:
- Tiroid uyarıcı hormon (TSH): Kan değerlerinde bakılan bu test, beyinde hipofiz bezi adı verilen küçük bir bez tarafından üretilen TSH adlı hormonu kontrol eder. Vücutta yeterli tiroid hormonu bulunmadığında, hipofiz bezi tiroide daha fazla hormon üretmesini söylemek için TSH gönderir. Hastanın kanında TSH düzeyi yüksekse, hipotiroidizm olabileceği anlamına gelir.
- Tiroksin (T-4) testi: Bu kan testi, hastanın vücudundaki T-4 adı verilen ana tiroid hormonunu ölçer. Kişinin kanında çok az T-4 varsa, bu TSH testinin bulgusunu doğrular ve hastanın sorununun tiroidin kendisinde olduğu anlaşılır.
- Antikor testi: Haşimato dışında başka hastalıklar da hipotiroidizme neden olabilir. Bu sebeple hekim, hipotiroidinin nedeni konusunda emin olmak için bir antikor testi isteyebilir. Test, tiroid peroksidazına (tiroid hormonu üretiminde rol oynayan bir protein) karşı bir antikorun varlığını gösterirse, hastanın Haşimato tiroiditi olduğunun güçlü bir kanıtı olmuş olur. Haşimato teşhisini doğrulamak için uzman hekimin, birden fazla antikor testi yapması gerekebilir.
Haşimato Tedavisi Nedir?
Haşimato tiroiditin tek bir tedavi yöntemi yoktur. Uzman hekim, aşağıda sıralanan değişkenleri de göz önünde bulundurarak her bir hastaya ve o hastanın durumuna özel bir reçete oluşturur:
- Yaş,
- Genel sağlık ve tıbbi geçmiş,
- Hastanın durumunun ne kadar kötü olduğu,
- Hastanın tedaviye uyumu ve
- Hastanın tedavi konusundaki fikri, tercihi.
Haşimato hastasının tiroid hormon düzeyi normalse, tedaviye ihtiyacı olmayabilir. Ancak Haşimato tiroiditi sıklıkla az aktif bir tiroid bezi ile seyreder. Bu durumda da medikal tedaviye gerek olur. Hastaya ilaç tedavisi başlanabilir. İlaç, kaybedilen tiroid hormonunun yerini alır ve böylece hastanın hastalığa bağlı ortaya çıkan semptomları durur. Ayrıca hastanın guatrı varsa ilaç, onu da hafifletebilir. Bazı vakalarda guatr belirtileri düzelmezse guatrın alınması için ameliyat planlanabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Haşimato hastalığının vücutta pek çok farklı etkisi vardır ve çok farklı kesimlerden insanı etkileyebilir. Bu nedenle hakkında merak edilen çok fazla soru olabilir. Haşimato ile ilgili sık sorulan sorulara yazının devamından ulaşabilirsiniz.
Haşimato Tiroidi Nedir?
Haşimato Tiroidi, kronik otoimmün tiroidit veya lenfositik tiroidit olarak bilinen Haşimato hastalığının halk arasındaki adıdır.
Haşimato Öldürür Mü?
Haşimato hastalığı, yaşam boyu devam eden ve tedavi edilmediğinde vücutta çok daha büyük sorunlara ve hatta başka hastalıklara yol açabilen bir durumdur.
Haşimato Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?
Haşimatodan kurtulanlar veya hastalığa rağmen tiroid seviyelerini normal düzeyde tutabilen kişiler, haşimato hastalarının yememesi gereken şeyler ya da haşimato diyeti olarak pek çok yiyecek listesinden bahsedebiliyorlar. Ancak Haşimato hastalarına özgü bir yiyecek kısıtlamasını ya da dikkat edilmesi gerekenleri ancak bir sağlık uzmanı belirleyebilir.
Haşimato Ödemi Nasıl Geçer?
Miksödem olarak da bilinen bu nadir, yaşamı tehdit eden durum, uzun süreli, şiddetli, tedavi edilmeyen hipotiroidizme bağlı olarak gelişebilir ve bu durum acil tıbbi tedavi gerektirir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
