Dizanteri Nedir?
Genellikle bakteriyel veya paraziter kaynaklı olan dizanteri, özellikle bağırsaklarda ciddi iltihaplanma, ishal ve karın ağrıları ile kendini gösterir. Shigella bakterisinin neden olduğu bakteriyel dizanteri, genellikle enfekte su veya besinlerin tüketilmesiyle bulaşır. Ayrıca, amip adı verilen parazitlerin neden olduğu amipli dizanteri de yaygındır. Dizanteri çoğunlukla kişilerin temizlik kurallarına uymaması veya su besin kaynaklarının hijyenik şartları sağlamadığı durumlarda yayılır.
Dizanteri Türleri Nelerdir?
Dizanteri türleri çoğunlukla hastalığı tetikleyen etkenlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Yaygın karşılaşılan dizanteri türleri şunlardır:
- Basilli Dizanteri: Shigella bakterisi tarafından neden olunan bu tür dizanteri dünya çapında en yaygın karşılaşılan türlerinden biridir. Basilli dizanteri, enfekte olmuş su veya gıda maddelerinin tüketilmesi ile kişiden kişiye bulaşabilir. Ayrıca bebek bezi değişimi tuvalet ihtiyacı gibi dışkı teması gerektiren durumlarda veya enfekte yüzeylere temas ardından ağza dokunma yoluyla yayılabilir.
- Amipli Dizanteri: Amipli dizanteri, tek hücreli parazit olan Entamoeba Histolytica'dan kaynaklanır. Entamoeba Histolytica adlı parazit kişilere bulaştığında bağırsaklara yerleşerek enfeksiyona neden olur. Bu tür dizanteri, tropikal bölgelerinde daha yaygındır. Amipli dizanteri bulaşma yolları arasında parazitle enfekte olmuş yiyecek ve içeceklerin tüketimi bulunmaktadır. Ayrıca enfekte bir yüzeye veya enfekte kişinin dışkısına dokunduktan sonra ellerin ağıza götürülmesi ile de bulaşma görülebilir.
Dizanteri Neden Olur?
Dizanteriye parazitler veya bakteriyel enfeksiyonlar neden olur ve bu mikroorganizmalar çok bulaşıcıdır. Enfekte bir kişinin hijyen kurallarına uymaması sonucu diğer kişilere temas yolu ile bulaşır.
Dizanteriye neden olan faktörler şunlardır:
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Dizanteriye en sık neden olan bakteri, Shigella'dır. Shigella bakterisi ağız yolu ile ve enfekte su veya gıdaların tüketilmesi ile yayılır. Escherichia Coli (E. coli) gibi diğer bakteriler de dizanteriye yol açabilir.
- Paraziter Enfeksiyonlar: Amipli dizanteriye çoğunlıkla Entamoeba Histolytica adlı parazit neden olur. Bu parazit kişinin bağırsaklara yerleşerek vücutta enfeksiyona neden olur. Bulaşma yolları arasında kirli su ve gıdalar bulunur.
- Enfekte Su ve Gıdalar: Dizanteri genellikle temiz olmayan suyun içilmesi, çiğ veya yetersiz pişirilmiş enfekte gıdaların tüketilmesi ile bulaşır.
- Kişisel Temas: Hastalıklı kişilerle doğrudan temas, özellikle hijyen kurallarına uyulmadığında, Shigella bakterisinin yayılmasına neden olabilir.
- Yetersiz Hijyen: Ellerin sabunlu su ile yeterince yıkanmaması, tuvalet iihtiyacı sırasında hijyen kurallarına uyulmaması, yayılma riskini artırabilir.
Dizanteri Belirtileri Nelerdir?
Enfeksiyona neden olan patojen türü farklı da olsa benzer semptomlar görülebilir. Dizanterinin yaygın karşılaşılan semptomları şunlardır:
- İshal: Dizanteride en sık görülen belirti ishaldir. Sulu, kanlı veya mukuslu olabilir. İshal nedeni ile vücutta oluşan sıvı kaybı telafi edilmez ise dehidrasyona neden olabilir. Bazı durumlarda vücudun susuz kalması hayati risk oluşturabilir.
- Karın Ağrısı: Şiddetli karın ağrısı, dizanteri hastalığında sıkça görülen bir belirtidir. Bağırsaklardaki iltihaplanma ve kas spazmları karın ağrısına neden olabilir.
- Ateş ve Halsizlik: Dizanteri genellikle ateşe yol açabilir. Ateş, enfeksiyonla mücadelenin önemli bir belirtisidir. Ayrıca ateşin yanı sıra bağırsaklarda meydana gelen ishal vücutta sıvı kaybına neden olur. Sıvı kaybı ise kişilerde halsizliğe neden olabilir.
- Mide Bulantısı ve Kusma: Dizanteri, mide bulantısı ve kusmaya da yol açabilir. Bu belirtiler genellikle sindirim sisteminin etkilenmesinden kaynaklanır.
- İştahsızlık: Hastalık sürecinde iştahsızlık ortaya çıkabilir. Dizanteri nedeniyle mide rahatsızlığı yaşayan kişiler genellikle yemek yemekte isteksiz olabilir.
Dizanteri Nasıl Bulaşır?
Dizanteri, genellikle bağırsaklarda iltihaplanmaya neden olan bakteri, virüs veya parazitlerin bulaşması sonucu ortaya çıkan bir enfeksiyon hastalığıdır. Yaygın karşılaşılan dizanteri bulaşma yolları şunlardır:
- Enfekte Su ve Gıda Tüketimi: Dizanteri çoğunlukla enfekte su veya yiyeceklerin tüketilmesi ile bulaşır. Enfekte olmuş su kaynaklarından içme veya çiğ veya az pişmiş deniz ürünleri, çiğ sebzeler gibi kirli gıdaların tüketilmesi sonucu hastalık yayılabilir.
- Kişiler Arası Temas: Bazı dizanteri türleri, enfekte kişinin dışkısındaki mikropların doğrudan temas yoluyla kişiden kişiye bulaşmasına neden olabilir. Özellikle hijyen koşullarının zayıf olduğu yerlerde, bu bulaşma yolu daha sık görülebilir.
- Kirli Ellerle Bulaşma: Dizanteri mikropları, enfekte kişinin dışkısıyla temas etmiş eller aracılığıyla bulaşabilir. Tuvalet sonrası ellerin yeterince yıkanmaması, mikropların ellerde kalmasına ve bulaşma riskinin artmasına neden olabilir.
- Yetersiz Hijyen Koşulları: Genel hijyen kurallarına uyulmaması, enfekte kişilerin ortak kullanım alanlarında bulunma, bulaşma riskini artırabilir.
Dizanteri Korunma Yolları Nelerdir?
Basilli dizanteri korunma yolları ve amipli dizanteri korunma yolları çoğunlukla kişisel ve beslenme hijyen kurallarına dikkat edilmesini içerir. Bu hastalığa karşı alınacak önlemler, bulaşma riskini azaltabilir ve sağlıklı bir yaşam sürmeye yardımcı olabilir.
Alınabilecek bazı tedbirler şunlardır:
- Kişisel Hijyen: Ortak kullanım alanlarında, toplu taşıma araçlarında ve kalabalık ortamlarda hijyen kurallarına uyarak enfekte kişilerle doğrudan temas sınırlandırılmalıdır.
- El Hijyeni: Ellerin düzenli ve doğru bir şekilde yıkayarak mikroplardan arındırılması gerekir. Özellikle tuvalet kullanımı sonrasında eller sabunlu su ile yıkanmalıdır. Ayrıca dışarıdan eve gelindiğinde yemek hazırlamadan önce ellerin yıkanmasına özen gösterilmelidir.
- Temiz Su Tüketimi: İçme suyunun temiz ve güvenli olduğundan emin olunmalıdır. Kişiler kaynatılmamış veya arıtılmamış su içmekten kaçınılmalıdır. Seyahatlerde temiz su kaynaklarına ve güvenli su tüketimine özen gösterilmelidir.
- Güvenli Gıda Tüketimi: Çiğ veya az pişmiş deniz ürünleri, çiğ sebzeler ve kirli su içeren içeceklerden kaçınılmalıdır. Gıdalar iyi pişirilerek ve temiz koşullarda saklayarak bulaşma riski azaltılabilir.
- Aşılama: Bazı bölgelerde dizanteriye karşı aşılar bulunmaktadır. Özellikle seyahat öncesi, riskli bölgelere yapılacak seyahatlerde uygun aşıları yaptırmak, hastalığa karşı koruyucu bir önlem olabilir.
- Sağlık Kurallarına Uygun Yaşam: Genel sağlık kurallarına uyarak düzenli olarak ellerinizi yıkamak, sağlıklı bir beslenme düzeni takip etmek ve bağışıklık sistemini güçlendirecek yaşam alışkanlıklarını benimsemek faydalı olabilir.
Dizanteri Nasıl Geçer?
Dizanteri tedavisi, belirtileri hafifletmek ve vücudu sıvı kaybından korumak üzerine doktor tarafından planlanır. Belirtiler şiddetlenir ve hafiflemez ise doktor ile tekrar görüşmek önemlidir. Doktor, duruma bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri önerebilir.
Tedavide kullanılan bazı yöntemler şunlardır:
- Sıvı Kaybının Önlenmesi: Bol sıvı takviyesi vücuttaki sıvı kaybının dengelenmesi için önemlidir. Ayrıca, elektrolit içeren içecekler veya oral rehidrasyon solüsyonları da kullanılabilir.
- İlaçlar: Doktor tarafından ilaç tedavisi uygulanabilir. Sıklıkla antidiyaretik ilaçlar tercih edilir. Bu ilaçlar belirtileri azaltabilir.
- Hafif ve Sindirilebilir Gıdalar: Dizanteri çoğunlukla ishale neden olduğundan doktor kontrolünde pirinç, muz, haşlanmış tavuk gibi hafif ve kolay sindirilebilen gıdalar tercih edilebilir. Bu gıdalar, bağırsak sistemini rahatlatmaya yardımcı olabilir.
- Probiyotikler: Probiyotik içeren gıdalar veya takviyeler, bağırsak florasını dengeleyerek iyileşme sürecini destekleyebilir.
- İstirahat: İyileşme sürecini hızlandırmak için yeterince dinlenmek önemlidir. Aktiviteleri sınırlamak ve vücudu dinlendirmek, bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkı sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
Dizanteri kişilere günlük yaşamda ciddi rahatsızlık veren ve çoğunlukla yetersiz hijyen koşulları ile kişiden kişiye geçen bulaşıcı bir durumdur. Gerekli tedavi planına uyulmadığında hayati risk içerebilir.
Bebeklerde Dizanteri Nedir?
Bebeklerde dizanteri, genellikle bağırsak enfeksiyonlarına bağlı olarak ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bu durum, bakteriyel veya viral kaynaklı olabilir. Bu nedenle tedavide doktor kontrolü gerekir. Bebeklerde dizanteri, uygun tedavi ve destekle genellikle hızla iyileşebilir. Dizanteri belirtileri arasında çoğunlukla sık ve sulu dışkılama, ateş, huzursuzluk ve iştahsızlık bulunur. Bebeklerde dizanteri vakalarında, özellikle sıvı kaybını önlemek için doktor tarafından belirtilen elektrolit içeren özel sıvılar kullanmak önemlidir.
Dizanteri Ölümcül müdür?
Dizanterinin çoğunlukla hayati tehlikesi bulunmaz. Ancak, tedavi edilmezse veya ciddi sıvı kaybı meydana gelirse hayati risk görülebilir. Hızlı ve etkili müdahale, genellikle dizanteri kaynaklı komplikasyonları önleyebilir ve hastanın sağlığına hızla geri dönmesine yardımcı olabilir. Bu nedenle, dizanteri belirtileri gösteren kişiler vakit kaybetmeden doktora başvurması önemlidir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
