Çocuklarda Büyüme Geriliği

Çocukların kas-iskelet sağlığı için çok önemli bir besin olan D vitamininin eksikliği başlangıçta sadece kemik, kas ağrısı ve kramplara neden olsa da kritik düzeydeki ve uzun süreli eksikliği raşitizm denilen kemik sendromuna yol açar. Raşitizm kemiğin yumuşamasına neden olarak bacaklarda içe veya dışa parantezleşme, kafatasında düzleşme, kaburgalarda tespih benzeri kemik çıkıntıları, dişlerde bozulma, el ve ayak eklemlerinde şişlikler ve büyüme geriliği gibi birçok kas-iskelet sistemi bulgusuna neden olur. 

D Vitamini Ne İşe Yarar? 

D vitamini çocukların kas-iskelet sağlığı için çok önemlidir. D vitamini vücudun besinlerden kalsiyum ve fosforu absorbe etmesinde, bu minerallerin kandaki miktarının düzenlenmesinde ve kemiklerde yeterli miktarda depolanmasında rol oynar. Sağlıklı ve güçlü kemikler için besinlerden yeterli miktarda alınması gerekir. 

Nelerde Bulunur?

Yalnızca bazı gıdalar doğal olarak D vitamini içerir ama sadece besinlerden yeterli D vitamini almak zordur.  Margarin, bebek mamaları ve süt içine D vitamini sonradan eklenerek zenginleştirme uygulanır. Buna rağmen çocuklar ihtiyaç duydukları D vitamini miktarının yalnızca dörtte birini beslenme yoluyla alır. Vücudun ihtiyaç duyduğu D vitamininin büyük çoğunluğu ciltte (Güneş ışığı yardımıyla), karaciğer ve böbreklerde meydana gelen bir dizi reaksiyon sayesinde vücudun kendisi tarafından üretilir. 

D Vitamini Eksikliği Nelere Yol Açar?

Çocuklardaki D vitamini eksikliği başlangıçta kemik ve kas ağrısına ve kramplara neden olur. Kritik düzeydeki ve uzun süreli eksikliğinde ise kemiğin mineralizasyonunu etkileyerek raşitizm olarak adlandırılan yumuşak kemik sendromuna yol açar. Bu sendromda, büyüyen kemikte kalsiyum ve fosforun depolanamaması kemiğin yumuşamasına neden olarak bacaklarda içe veya dışa parantezleşme, kafatasında düzleşme, kaburgalarda tespih benzeri kemik çıkıntıları, dişlerde bozulma, el ve ayak eklemlerinde şişlikler ve büyüme geriliği gibi birçok kas-iskelet sistemi bulgusuna yol açar. D vitamini eksikliği erişkin dönemde kas-iskelet sistemi ile ilgili problemlerin yanı sıra, yüksek tansiyon, inme bağırsak kanseri, kalp hastalığı, diyabet ve bağışıklık sistemi hastalıkları ile de ilişkilidir.  

Hangi Çocuklar D Vitamini Eksikliği İçin Risk Altındadır?

Güneşe yeterli miktarda maruz kalmayan çocukların vücudu yeterince D vitamini üretemez. Çocukların yaz aylarında, güneşin dik konumda geldiği 11.00-15.00 saatleri arasında, koruma kremi kullanmadan, diz ve dirsekten aşağısını güneşlendirmek yeterlidir. Ancak belirtilen saatlerde güneşin zararlı etkilerinden kaçınmak için korumasız güneşlenme süresini 10-15 dakika ile sınırlandırmak gerekir. Yaz aylarında yeterince D vitamini depolanırsa kış ayları için de vücudun ihtiyacı karşılanmış olur. 

Anne Sütü?

Anne sütü bebekler için en ideal beslenme olmasına rağmen yeterince D vitamini içermez. Halihazırda annede de D vitamini eksikliği bulunuyorsa bebeğin alacağı miktar daha az olur. Bu nedenle yeni doğan bebeklerde (Anne sütü veya mama ile besleniyor olması fark etmeksizin) 1 yaşına (tercihen 3 yaşına kadar) kadar günde 3 damla (400 IU) D vitamini takviyesi önerilir.
Prematüre, karaciğer ve böbrek bozuklukları, besinlerin sindirilmesinde problem yaratan bazı hastalıklar (Çölyak, kistik fibrozis ve inflamatuar bağırsak hastalığı) ve bazı ilaçlar (Epilepsi ilaçları) D vitamininin vücuda alınmasını veya vücutta sentezlenmesini bozarak D vitamini eksikliğine neden olabilir.

D Vitamini Eksikliğinin Tanı ve Tedavisi Nasıl Yapılıyor? 

D vitamini eksikliği kan testleri ile anlaşılabiliyor. Tedavide düşük doz (günlük) veya yüksek doz (aylık) D vitamini tedavisi ağızdan veriliyor. Aşırı doz D vitamini ciddi sağlık sorunları yaratabileceğinden, tedavinin düzenlenmesi ve takibi doktor tarafından yapılmalıdır. Tedavi uygulanan çocuklarda güneşe maruz kalınan süreyi arttırmak da önerilir. D vitamini eksikliğinin tedavisinde vitamini takviye etmenin yanı sıra diyetle alınan kalsiyum miktarını da artırmak gerekir. Bunun için diyete günde 2-3 kere bir bardak süt, bir kase yoğurt veya bir parça beyaz peynirden herhangi birini eklemek yeterlidir. Süt ürünlerine alerjisi olan çocuklar için diyetisyenden tavsiye alınabilir.