Buerger Hastalığı Nedir?
Buerger hastalığı kol ve bacaklardaki kan damarlarının tıkanması ve kan akışının azalması ile karakterizedir. Kan akışı bozulan ekstremitelerde yaralar, uyuşukluk ve karıncalanma, normal kan akışı eksikliği (Raynaud fenomeni), eklemlerde iltihaplanma ve pıhtılaşma ortaya çıkabilir. Bunun sonucunda el ve ayak parmaklarından başlayarak kollar ve bacaklarda ağrı ve kramplar görülebilir. Bacaklar ve ayaklar kollardan daha sık etkilenir. Şiddetli seyreden ağır vakalarda Buerger hastalığı doku ölümüne yol açabilir.
Buerger Hastalığı Nedir?
Buerger hastalığı olarak bilinen “Tromboanjitis obliterans” alt ve üst ekstremitelerdeki kan damarlarında meydana gelen tıkanmalardır. Alt ekstremite bacaklar ve ayaklardan, üst ekstremite kollar ve ellerden oluşur. Buerger hastalığı orta ve küçük boyuttaki atardamar ve toplardamarlarda tıkanma oluşması ile karakterizedir. Nadir görülen bir hastalıktır ve bazı komplikasyonlara yol açabilir. Ekstremitelerdeki kan damarları tıkanarak şişmeye başlar. Bu bölgelere kan akışı azalır ve damarlarda kan pıhtıları oluşabilir. Sonucunda yeterli kan akışı olmayan dokular hasar alır ve bölgedeki hücreler yok olabilir. Bu hasar “kangren” olarak adlandırılan doku kaybına sebep olur. Kangren durumunda amputasyon (uzvun kesilmesi) gerekli olabilir.
Buerger Hastalığının Belirtileri
Buerger hastalığı belirti ve semptomları yavaş yavaş gelişebilir. Erken evrede birtakım semptomlar ortaya çıkar ve hastalığın ileri evrelerinde bunlara ek belirtiler görülebilir. Buerger hastalığı belirtileri arasında şunlar bulunabilir:
- Kollar ve bacaklarda şiddetli ağrılar,
- El ve ayakta yanma ve karıncalanma,
- Cilt renginde değişiklikler (gri, kırmızı veya mavi),
- El ve ayak parmaklarında kuru ve koyu renkli ülserler,
- Yürürken ayak, ayak bileği ve bacaklarda ağrı,
- Kas krampları,
- Raynaud fenomeni (El ve ayak parmaklarının önce beyaza sonra maviye dönmesi).
Aşırı ağrı özellikle dinlenme sırasında ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte damarlardaki kan pıhtıları çeşitli komplikasyonlar gösterir. El ve ayaklarda soluk renk, uyuşukluk ve soğuk olma hissi oluşabilir. Kan pıhtıları cilt yüzeyine yakın damarlarda iltihaplanmaya yol açabilir. Şiddetli vakalarda dokuların ölümü ile karakterize edilen kangren oluşur.
Buerger belirtileri bir ila dört hafta sürebilir ve ani ataklar gösterebilir. Tekrarlayan bir seyir izler. Her zaman olmamakla birlikte bağırsaklardaki atardamar ve toplardamarlar etkilenebilir. Bu durum anjina (göğüs ağrısı), karın ağrısı ve kilo kaybına sebebiyet verebilir. Buerger hastalığı nadiren nörolojik anormalliklere de yol açar.
Buerger Hastalığının Sebepleri
Buerger hastalığının ana nedeni henüz bilinmemektedir. Ancak hastalığın oluşması ve ilerlemesinde sigara ve tütün ürünleri maruziyeti gereklidir. Geçmişte veya güncel olarak tütün ürünleri kullanımı kan damarlarının iç yüzeyinde hasarlara neden olabilir. Mekanizması anlaşılamayan Buerger gelişiminde genetik yapının etkisi olabilir. Hastalık ile ilişkili olarak etnik gruplar arasında anlamlı ölçüde farklılıklar bulunmuştur. Bunun yanı sıra bazı teorilere göre vücudun bağışıklık sisteminin diğer sağlıklı dokulara saldırması olarak tanımlanan otoimmün hastalık olarak düşünülür. Ayrıca bazı durumlarda el ve ayaklarda oluşan travmalar da bu sağlık sorununa katkıda bulunur.
Buerger nedenleri ve risk faktörleri arasında bağımlılık yapan madde kullanımı, erkek ve 45 yaş altı olmak bulunur. Diş etlerinde oluşan kronik enfeksiyonlar da Buerger hastalığı riskinin artmasına neden olabilir.
Buerger Hastalığı Teşhis Yöntemleri
Buerger hastalığını teşhis edebilen özel bir test bulunmaz. Teşhis kapsamında fizik muayene, tıbbi geçmiş, kan ve idrar tahlilleri, görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Özellikle tıbbi geçmiş ve sigara geçmişi değerlendirmesi önemlidir. Buerger hastalığı ile benzer semptomlara sahip periferik arter hastalığı gibi diğer rahatsızlıkların dışlanması için kullanılan testler şunları kapsayabilir:
- Kan testleri: Kan damarlarında iltihaplanma, trombofilik durumlar, antikor düzeyleri, diyabet ve otoimmün hastalıkların tespitini sağlar.
- Ultrason: Kanın ellerde ve ayaklarda hareketinin izlenmesi amacıyla kullanılır.
- Bilgisayarlı tomografi (BT) ve MRI: Damardan verilen özel boyalar sayesinde arterlerdeki kan akışı görüntülenir.
- Manyetik rezonans anjiyografi: El ve ayaklarda bulunan küçük kan damarlarındaki tıkanıklıkların görüntülenmesini sağlar. Uzun, ince ve esnek kateter kan damarına yerleştirilir ve kontrast boyaların kalpteki arterlere akması izlenir. Kontrast boya ile kan damarları incelenir.
Buerger Hastalığı Tedavisi
Buerger hastalığının kesin bir tedavisi bulunmaz. Bununla birlikte kanıtlanmış tek uygulamanın sigarayı bırakmak olduğu söylenebilir. Günde birkaç sigara içmek veya nikotin replasman tedavisi bile Buerger hastalığının aktif seyretmesine neden olabilir. Elektronik sigara gibi içilebilir maddeler de buna dâhildir. Hastalığın semptomlarına yönelik çeşitli tedaviler de mevcuttur ancak sigaranın bırakılması öncelikli tedavi seçeneğidir. İlaçlar, kompresyon tedavisi ve cerrahi Buerger hastalığı tedavi yöntemleri arasındadır.
Önerilen tedavi yöntemleri bazı koşullarda uygulanır ve bu koşullar şunlar olabilir:
- İlaç tedavisi: Kan akışının iyileştirilmesinde ve kan pıhtılarının önlenmesinde ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca iskemiye bağlı ağrı ve cilt ülserlerinin iyileştirilmesi, Raynaud fenomeni ve diğer semptomlar için antibiyotikler, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar vb. reçete edilebilir.
- Diğer tedaviler ve terapiler: Kan akışını iyileştirmek amacıyla ilgili vücut bölgelerine baskı uygulayan kompresyon tedavileri önerilebilir. Diyabetik yaralar, dirençli osteomiyelitler, ekstremitelerde iskemi ve dokularda nekrotizan enfeksiyonu olan bireylere hiperbarik oksijen tedavisi uygulanabilir.
- Cerrahi: Tedavisi sağlanmayan ve ilerlemiş Buerger vakalarında etkilenen dokular zarar görebilir ve ciddi kan akışı eksikliği yaşayabilir. Kol ve bacaklarda, el ve ayak parmaklarında enfeksiyon gelişmesi ve dokuların ölmesi cerrahi uygulamaları gerektirebilir. Bu olaya kangren denir ve kangren olan uzvun çıkarılması “amputasyon” olarak adlandırılır.
Ameliyat genellikle sigarayı bırakmayan hastalarda, iyileşmeyen ülserler, kangren ve dirençli ağrılar varlığında yapılır.
Sıkça Sorulan Sorular
Buerger Hastalığı ve Sigara İlişkisi Nedir?
El ve ayak parmaklarında, kol ve bacaklarda birçok sinir ve damar bulunur. Kan damarları çeşitli faktörlerin etkisiyle tıkanabilir, pıhtı oluşturabilir ve kan akışı bozulabilir. Buerger hastalığı, sigara ile ilişkili damar tıkanıklığı sorunudur. Sigara ve diğer tütün ürünleri kan damarlarının iç yüzeyini olumsuz etkiler ve damar yapısı değiştirebilir. Damar yapısının bozulması durumunda kan akışı etkilenir ve Buerger hastalığının gelişimine katkıda bulunabilir. Sigara ve Buerger hastalığı yakından ilişkili durumlardır.
Buerger Hastalığı Tedavisinde Hangi Uzmanlara Başvurmalıyız?
Buerger hastalığı esas olarak kan dolaşımı, kalp ve kan damarlarını etkilediğinden kalp ve damar cerrahisinde uzmanlaşmış doktorlara başvurulabilir. Buerger hastalığının tedavisinde kalp ve damar cerrahisi uzmanları veya damar cerrahisinde uzmanlaşmış genel cerrahi uzmanlarına başvuru yapılabilir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
