Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi ya da kısaca BDT, depresyon ve anksiyete gibi zihinsel sağlık durumlarının yanı sıra yas veya stresle başa çıkma gibi duygusal sıkıntıların olduğu durumların yönetilmesine de yardımcı olabilir. BDT, hasta ile hekimin beraber yönettiği bir süreç olarak ilerler.
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
Bilişsel davranışçı terapi (BDT); depresyon, anksiyete bozuklukları, madde bağımlılığı, evlilik problemleri, yeme bozuklukları gibi bir dizi sorunda etkili olduğu kanıtlanmış bir psikolojik tedavi şeklidir. Yapılan araştırmalar, bilişsel davranışçı terapinin hastanın işlevselliğinde ve yaşam kalitesinde önemli iyileşmelere yol açtığını ve BDT'nin en az diğer psikolojik terapi türleri kadar etkili olduğunu göstermiştir.
Bilişsel davranışçı terapi bazı durumlarda psikiyatrik ilaçlardan daha etkili bile olabilir.
- Bilişsel davranışçı terapinin dayandığı bazı temel ilkeler aşağıda sıralandığı gibidir:
- Psikolojik sorunlar, kısmen, yanlış veya faydasız düşünme biçimlerine dayanır.
- Psikolojik sorunlar, kısmen, öğrenilmiş faydasız davranış kalıplarına dayanır.
- Psikolojik sorunu olan kişiler, bu sorunlarla baş etmenin daha iyi yollarını öğrenebilir.
Bilişsel davranışçı terapi kişilere, kendi kendilerinin terapisti olmayı öğretir. Seans içinde yapılan egzersizler ve seans dışında hastaya verilen ödevler, kişinin baş etme becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
Bilişsel davranışçı terapi ev ödevleri örnekleri vermek gerekirse, bunlar kişinin sorunlu düşüncelerini tespit etmesi ya da sevdiği şeyleri bir liste yapması gibi ödevler olabilir. Bu anlamda BDT, aynı zamanda bir bilişsel davranışçı terapi eğitimi gibidir. Danışan kişi uzun vadede kendi problemli düşünce, duygu ve davranışlarını değiştirmeyi öğrenir.
Bilişsel davranışçı terapi uygulayan terapistler, kişinin yaşadığı zorluklara neyin yol açtığından ziyade, mevcut yaşamda olup bitene odaklanır. Bu noktada kişinin geçmişi hakkında belirli miktarda bilgiye sahip olma zorunluluğu vardır; ancak terapinin odak noktası öncelikle kişinin yaşamla başa çıkmasının daha etkili yollarını öğrenmesidir.
Bilişsel Davranışçı Terapi Neden Yapılır?
Bilişsel davranışçı terapi birbirinden farklı sorunların çözümüne yardımcı olmak için kullanılabilir. Hastanın belirli zorlukları tanımlamasına ve bunlarla başa çıkma yöntemlerinin öğrenilmesine dayalı bir terapi metodudur. Diğer terapi türlerine göre daha az seans gerektirir ve hastaya uygun bir şekilde yapılandırılarak yapılır.
BDT pek çok konuda hastaya yardımcı olabilir. Bunlardan bazıları aşağıda sıralandığı gibidir:
- Hastada var olan akıl hastalığı semptomlarının yönetilmesine,
- Yönetilen akıl hastalığı semptomlarının nüksetmesinin önlenmesine,
- Psikiyatrik ilaç kullanımının iyi bir seçenek olmadığı durumlarda tedaviye,
- Hastanın hayatındaki stresli yaşam durumlarıyla başa çıkmasına,
- Duygu yönetiminin yollarını öğrenmeye,
- İlişki çatışmalarının çözümüne ve daha iyi iletişim kurmanın yollarını öğrenmeye,
- Yas veya kayıpla başa çıkmaya,
- İstismar ya da şiddete bağlı duygusal travmanın üstesinden gelinmesine,
- Tıbbi bir hastalık durumuyla baş etmeye,
- Hastalık durumunda ortaya çıkan kronik fiziksel semptomları yönetmeye yardımcı olabilir.
Bilişsel davranışçı terapinin yapılması için pek çok neden vardır. Bu terapi türünün size uygun olduğunu veya BDT’den fayda göreceğinizi düşünüyorsanız en yakın psikiyatri kliniğine başvurabilirsiniz.
Bilişsel Davranışçı Terapi Nasıl Yapılır?
Bilişsel davranışçı terapi, teori ve aynı zamanda da beceriye bağlı, diyaloga (karşılıklı konuşma) dayanan bir tedavi yöntemidir. Kişinin yaşadığı sorunları tarafsız, güvenli bir ortamda bilişsel davranışçı terapi eğitimi almış bir profesyonelle açıkça konuşmasına olanak tanır. Bu konuşmalar yargılayıcı olmayan bir ortamda yapılır.
Bilişsel davranışçı terapi genellikle 5 ila 20 gerçekleştirilir. Hastanın terapilerden hemen bir sonuç almayı beklememesi söylenir; çünkü BDT genellikle zaman alır ve çoğu zaman çok da rahat olmayan bir çalışma gerektirir. Hasta ile terapisti bu süreçte beraber çalışırlar. Eğer hasta, terapistiyle belirlediği hedefler üzerine çalışmaya ederse zaman içinde yol alabilir.
Bilişsel davranışçı terapinin çalışma şekli, aşağıdaki basamaklarda incelenebilir:
- Sorunun anlaşılması: Terapinin başlangıcında hasta, karşılaştığı zorlukları, fark ettiği semptomları ve endişelerini terapistiyle tartışır. Bu adımda hasta, terapisi için hedefler belirlemeye çalışır.
- Sorular sorulması: Hastanın durumuna bağlı olarak terapist, bir dizi soru sorar. Kişinin geçmişindeki bir olaydan, korkularından, fobilerinden, rahatsız edici davranış, düşünce ve duygularından bahsedilir. Hasta, terapisti ile birlikte yanıtlarını keşfeder ve böylece yaşamındaki zorluklara nasıl tepki verdiğine dair fikir sahibi olur.
- Sorunlu düşünce ve davranışların tanınması: Etkileşimli soru-cevap seansları aracılığıyla terapist, hastanın zor durumlara nasıl tepki verdiğine dikkat çeker. Hastanın bu konuya daha fazla önem vermesi konusunda onu teşvik eder. Hastanın sorunlarına yol açabilecek ya da bu sorunları büyütebilecek sağlıksız duyguları, inançları veya davranışları belirlemek için hasta ile terapist beraber çalışır. Genellikle BDT’nin bu noktasında terapist hastasından bahsedilen durumlara dair günlük tutmasını isteyebilir.
- Düşüncelerin ve davranışların ayarlanması için çalışma: Terapist, hastasının olumsuz duygu, düşünce ve alışkanlıklarını değiştirmenin yollarını bulmasına yardımcı olur. Kişinin bakış açısını değiştirerek, olumlu düşünce kalıplarını ve davranışlarını benimsemesi için çalışılır. Bu sayede hasta bu becerileri gelecekteki durumlara da uygulayabilir.
Bilişsel davranışçı terapi eğitimi alıyorsanız veya bilişsel davranışçı terapi görüyorsanız, bu terapi yönteminin çalışma şekliyle ilgili sorularınızı bir uzmana danışmayı düşünebilirsiniz.
Bilişsel Davranışçı Terapi Neyi Tedavi Eder?
Bilişsel davranışçı terapi, pek çok zihinsel sağlık sorununu ve duygu bozukluklarını tedavi etmede kullanılır. Bu anlamda BDT oldukça değerli bir araçtır. Her yaştan insan (çocuklar ve gençler de dahil) davranışçı terapiden fayda görebilir.
BDT pek çok sorunun tedavisinde kullanılabilir. BDT’nin tedavi yöntemi olarak kullanıldığı bazı durumlar aşağıda sıralandığı gibidir:
- Depresyon (Major Depresif Bozukluk),
- Anksiyete,
- Obsesif kompulsif bozukluk (OKB),
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB),
- Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB),
- Fobiler,
- Kişilik bozuklukları,
- Bulimia, anoreksiya gibi yeme bozuklukları,
- Madde bağımlılığı ve
- Alkol bağımlılığı.
Bazı durumlarda psikiyatrik ilaç kullanımıyla birleştirildiğinde BDT, bipolar bozukluk ve şizofreni tedavisinde de kullanılır. Yalnızca psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisi için değil, ayrıca psikolojik olmayan tıbbi durumların yönetilmesine yardımcı olmada da BDT oldukça etkilidir.
Bu durumlara örnek olarak aşağıda sırlananlar verilebilir:
- Uykusuzluk hastalığı (İnsomnia),
- Fibromiyalji ve diğer kronik ağrı hastalıkları,
- Kronik yorgunluk sendromu,
- Migren,
- Huzursuz bağırsak sendromu (IBS).
BDT, yukarıda sırlananlar dışında insanların günlük hayattaki zorluklarıyla ve yaşam değişiklikleriyle başa çıkmalarına da yardımcı olabilir. Boşanma, yas, stres vb. yaşam problemlerinin yönetilmesinde de bilişsel davranışçı terapiden fayda görülebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Bilişsel davranışçı terapi her yaştan insana uygulanabilir. BDT, pek çok problemin çözümünde ya da sorunlarla başa çıkmada kullanılan bir yöntemdir. Bu kadar yaygın olması nedeniyle BDT hakkında sorulabilecek pek çok soru vardır.
BDT Terapi Nedir?
BDT nedir ya da BDT açılımı nedir şeklinde de sorulan bu sorunun cevabı: Bilişsel Davranışçı Terapidir. Bilişsel davranışçı terapi karşılıklı konuşmaya dayalı bir tür terapi yöntemidir. Pek çok farklı zihinsel sağlık sorunun tedavisinde veya psikolojik olmayan tıbbi sorunların yönetilmesinde kullanılır.
Davranışçı Yaklaşım Nedir?
Terapide hastanın geçmişinden ziyade bugününe odaklanan bir yöntemdir. Davranışçı yaklaşımda, hastanın davranış örüntüleri keşfedilir ve bunlar değiştirilmeye çalışılır. Bilişsel davranışçı terapi, davranışçı yaklaşımın uygulamalarından biridir.
Bilişsel Terapi Nedir?
Bilişsel terapi ya da bilişsel davranışçı terapi, hasta ile hekimin bir arada, seanslar şeklinde hastanın sorunlarının tespiti ve baş etme yöntemleri konusunda çalışmaları ile yapılan bir tür terapi yöntemidir. Pek çok farklı hastalığın tedavisinde ya da sorunlarla baş etmede kullanılır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
