Behçet Hastalığı
Behçet hastalığı, adını Türk dermatoloji uzmanı Dr. Hulusi Behçet’ten alır. Nadir bir otoimmün hastalık olan Behçet hastalığında kan damarlarının olumsuz etkilenmesine bağlı olarak ağızda yaralar, ciltte döküntüler ve diğer çeşitli şikâyetler meydana gelir. Hastalık sırasında oluşan belirtilerin ciddiyeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Behçet hastalığı kronik bir hastalıktır. şikâyetler bazen gerileme eğilimindeyken bu dönem remisyon dönemi olarak isimlendirilir. Alevlenme dönemlerinde ise belirtilerin tekrar oluştuğu görülür. Bu şikâyetlerin kontrolünde çeşitli ilaçların kullanımına ve bazı yaşam tarzı değişikliklerinin yapılmasına başvurulabilir.
Behçet Hastalığı Nedir?
Behçet hastalığı, vaskülit olarak isimlendirilen kan damarlarının iltihaplanması şeklinde ortaya çıkan nadir bir otoimmün hastalıktır. Bağışıklık sisteminin bu şekilde tetiklenmesinde çeşitli enfeksiyon hastalıkları, kan elemanları ile ilgili kanserler veya romatoid artrit ve lupus gibi çeşitli inflamatuar rahatsızlıklar rol oynayabilir. Bu iltihaplanma vücuttaki bütün kan damarlarında meydana gelebilir ve sonuç olarak ağız içinde yaralar, döküntüler veya görme ile ilgili problemler olarak kendisini gösterir. Hastalığın nasıl bir seyir izleyeceği kişiler arasında değişiklik göstermekle birlikte hastalığın aktif olduğu veya gerilediği dönemler mevcuttur.
Behçet Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Behçet hastalığında ilk aşamalarda oluşan temel belirti ağız içinde geçmeyen veya tekrarlayan yara oluşumudur. Bu yaralar genel olarak aft şeklinde ortaya çıkar. İyileşmeleri ise genellikle birkaç hafta sürmektedir. Daha az görülmekle birlikte bazı hastalarda ağız içi yaralarına ek olarak genital bölgede de yaralar oluşabilir. Genital bölgede yara oluşumu hastaların yaklaşık olarak %75’inde tespit edilebilir. Bu bölgeler dışında yara oluşumu yüz ve boyun bölgelerinde de meydana gelebilir.
Behçet hastalığı gözleri olumsuz yönde etkileyen bir rahatsızlıktır. Bu hastalığın seyri sırasında görme ile ilgili oluşabilecek çeşitli belirtiler şu şekildedir:
- Her iki gözde şişlik,
- Görme güçlüğü,
- Gözlerde kızarıklık,
- Işığa karşı hassasiyet.
Görme belirtilerine ek olarak Behçet hastalığı ile oluşabilecek diğer şikâyetlerden bazıları şu şekilde özetlenebilir:
- Eklemlerde ağrı ve şişlik,
- Karın ağrısı veya ishal gibi sindirim sistemi problemleri,
- Beyinde meydana gelen inflamasyon nedeniyle baş ağrısı.
Behçet Hastalığı Neden Olur?
“Behçet hastalığı bulaşıcı mı?” sorusuna bulaşıcı olmadığı yanıtı verilebilir. Vaskülit olarak isimlendirilen damar iltihaplanması rahatsızlıklarının asıl nedeni henüz tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Bazı vaskülit tipleri kalıtsal altyapı ile ilişkili olarak bağışıklık sisteminin damarlara saldırması sonucu gelişir. Bu tarz hastalıklara ek olarak bazı vaskülitlerde bazı ilaçların kullanımı, tütün kullanımı, hepatit enfeksiyonu veya diğer otoimmün hastalıklar ile tetiklenme görülebilir.
Behçet hastalığı, hem erkekleri hem de kadınları etkileyebilen bir rahatsızlıktır. Özellikle Orta Doğu coğrafyasında erkek bireylerin kadınlara göre daha fazla etkilendiği görülür. Herhangi bir yaşta bireyi etkileyebilen bu hastalık ile ilgili şikâyetler genellikle bireyin 30-40’lı yaşlarında ortaya çıkar. Yapılan çeşitli araştırmalar hastaların az bir kısmında da olsa Behçet hastalığının bir genetik temele dayanabileceğine işaret eder. HLA-B51 olarak tanımlanan bir gen bölgesi, bu rahatsızlığın gelişiminde rol oynuyor olabilir.
Behçet Hastalığı Testi Nasıl Yapılır?
Behçet hastalığını ortaya çıkaracak herhangi bir spesifik test mevcut olmasa da hekimler hastalarının şikâyetleri ve çeşitli tetkiklerin yardımı ile bu hastalığın tanısına ulaşabilirler. Özellikle neredeyse her hastada ortaya çıkan ağız yaralarının son 1 yıl içerisinde en az 3 kez tekrarlaması tanıyı Behçet hastalığı düşündüren durumlar içerisindedir. Geçmeyen ağız yaralarına ek olarak bu rahatsızlığın tanısal yaklaşımında aşağıda yer alan kriterlerden en az ikisinin daha mevcut olması beklenir:
- Tekrarlayan genital ülserler,
- Gözlerde iltihaplanma bulguları,
- Cilt yaraları.
Belirtiler dışında çeşitli tetkikler ile de Behçet hastalığı tanısına yaklaşılabilir. Bu tetkiklerden bazıları şu şekilde özetlenebilir:
- Kan tetkikleri: Diğer çeşitli sağlık sorunlarının dışlanmasında laboratuvarda kan örneğinin incelenmesi katkı sağlayabilir.
- Paterji testi: Cilde bir steril iğne batırılması ile gerçekleştirilen paterji testinde uygulama yapılan bölge 2 gün sonrasında tekrar değerlendirilir. İğne batırılan bölgede kırmızı bir şişlik meydana gelmesi test sonucunun pozitif olduğuna işaret edebilir. Bu durum bağışıklık sisteminin en ufak travmaya bile abartılı bir yanıt verdiğinin anlaşılmasını sağlar.
Behçet Hastalığına Ne İyi Gelir?
Alevlenme dönemlerinde uygun istirahatin sağlanması belirtilerin ciddiyetini kontrol etmede katkı sağlayabilir. Remisyon dönemlerinde ise düzenli egzersiz yapılması ve sağlıklı bir diyet programına sadık kalınması oldukça önemlidir.
Stres, otoimmün hastalıkların önemli bir tetikleyicisi olarak kabul edilir. Bu nedenle çeşitli stres ile kontrol mekanizmaları hakkında bilgi edinilmesi alevlenme dönemlerinin sayısının kontrolünde katkı sağlayabilecek bir yaklaşımdır.
Behçet hastalığına sahip bireylerin aynı zamanda hekimleri tarafından sıkı bir şekilde takip edilmesi önem arz eder. Bu sayede alevlenme dönemlerine erken müdahale mümkün hale gelmiş olur. Romatoloji, dermatoloji, göz ve hematoloji uzmanları, Behçet hastalarının destek alabileceği uzman hekimler arasındadırlar. Hastalık ile birlikte oluşan ağrı için ise ağrı kontrol merkezlerine başvurmak fayda sağlayabilir.
Behçet Hastalığı Tedavisi Nasıldır?
Şu an için Behçet hastalığı, herhangi bir tedavi yöntemiyle ortadan kaldırılabilen bir rahatsızlık değildir. Orta düzeyde aktivite gösteren hastalığa sahip bireylerde hekimler tarafından reçete edilen çeşitli ilaçlar alevlenme dönemindeki ağrı ve inflamasyonun kontrolünde fayda sağlayabilir. Bu tarz hafif düzeydeki hastalık grubunda remisyon dönemlerinde herhangi bir ilaç kullanımına gerek duyulmayabilir.
Daha ciddi seyirli Behçet hastalarında bu rahatsızlığın vücutta oluşturduğu hasarı azaltıcı ilaçlara başvurulabilir. Cilt kremleri ve nemlendiriciler, ağız içi inflamasyon baskılayıcı steroid içeren gargaralar veya çeşitli göz damlarları, hastalık sırasında meydana gelen iltihaplanmaların kontrolünde destekleyici özellik gösterebilir.
Şikayetlere yönelik bölgesel tedavilere ek olarak Behçet hastalığının tüm vücudu etkileyen bir rahatsızlık olması nedeniyle bağışıklık sisteminin aktivasyonunu baskılayıcı veya tepkisini değiştirici çeşitli ilaçların kullanımına da başvurulabilir.
Behçet Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Behçet hastalığının coğrafi bölgemizde sık görülmesi nedeniyle bireylerin bu rahatsızlığa dair birtakım soru işaretlerinin olması gayet doğaldır.
Behçet Hastalığı ile Yaşamak Nasıldır?
Behçet hastalığı ile yaşamak, hastalık sırasında oluşan halsizlik, ağrı, duygusal stres ve kullanılan çeşitli ilaçların yan etkisi nedeniyle oldukça zorlayıcı bir süreçtir. Bu hastalığa sahip bireylerin yakınları ile iletişimini koruması, endişeleri hakkında açık olması ve gerekli durumlarda zihin sağlığı konusunda uzmanlardan destek alması önerilir.
Behçet Hastalığında Yenmemesi Gerekenler Nelerdir?
“Behçet hastalığına ne iyi gelir?” sorusuna yanıt olarak “Behçet hastalığı bitkisel tedavi ile kontrol altına alınabilecek bir rahatsızlık değildir ancak çeşitli gıdalardan uzak durulması alevlenme dönemlerinin tetiklenmesinin azaltılmasında katkı sağlayabilir.” cevabı verilebilir. Yapılan bir çalışma hasta popülasyonunun yaklaşık olarak ⅓’ünde bazı gıdaların tetikleyici özellik gösterebileceği üzerinde durur. Ananası, emmental ve diğer peynir çeşitleri, badem ve fıstık gibi kuruyemişler ve limon, bu çalışmada tetikleyici olabileceğine işaret edilen gıdalar arasında yer alır. Bu gıdaların kullanımının kısıtlanması, bireyin tükettiği diğer gıdalar arasında tetikleyici özellik gösterelerin farkına varmasına katkı sağlayabilir.
Behçet Hastalığı Ömrü Kısaltır mı?
Behçet hastalığı genel olarak kişilerin yaşam süresini olumsuz yönde etkileyen bir rahatsızlık değildir. Hekimlerinizin bilgisi ve önerisi dahilinde hastalığa dair tetikleyici faktörlerden uzak durulması ve uygun yaşam tarzı değişikliklerinin uygulanması bir diğer önemli noktadır.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
