Addison Hastalığı
Böbreklerin hemen üzerinde yer alan adrenal bezler insan sağlığı üzerinde etkili olan bazı hormonların üretilmesi ile görevlidir. Böbrek üstü bezi olan adrenal bezlerin dış tabakasında bulunan bu hormonlar vücudun strese karşı tepki vermesine, kan basıncının düzenlenmesine, vücutta su ve tuz dengesinin sağlanmasına katkıda bulunarak hastalıkların önlenmesine yardımcı olan yapılardır. Vücudun bu hormonları yeterince üretememesi durumunda addison hastalığı olarak bilinen bir böbrek hastalığı ortaya çıkar.
Addison Hastalığı Nedir?
Addison hastalığı vücudun adrenal bezlerini etkileyen bir durumdur. Adrenal bezler vücutta ruh halini, büyüme ve gelişmeyi, vücut metabolizmasını, dokuların fonksiyonunu ve vücudun stres karşısında nasıl tepki vereceğini etkileyen hormonlar üretmekten sorumludur. Addison hastalığı vücudun hormon üretimini durdurmasına yol açarak bu bezlerin zarar görmesine neden olur. Hastalık genellikle otuz ile elli yaş arasında bulunan insanları etkilese de her yaştan kadın ve erkeklerde hastalık oluşumu ortaya çıkabilir.
Addison Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Addison hastalığı böbrek üstü bezi hastalıklarından biridir. Böbrek üstü bezi hastalıkları sonucunda vücutta farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler erken dönemde ortaya çıkabileceği gibi hastalık oluştuktan sonraki birkaç ay içerisinde de oluşum gösterebilir. Böbrek üstü bezi hastalıkları sonucunda ortaya çıkan belirtilerden bazıları şu şekildedir:
- Tükenmişlik hissi,
- Kasların zayıflaması,
- Eklem veya kaslarda ağrı oluşması,
- Yüksek ateş,
- Kilo kaybı,
- Bulantı, kusma ve/veya ishal (dehidrasyona neden olur),
- Baş bölgesinde ağrı hissi,
- Herhangi bir efor harcamadan terleme,
- Sinirlilik, kaygı veya depresyon gibi ruh halini etkileyen değişiklikler,
- İştahta azalma yaşanması,
- Cilt tonunun koyulaşması (hiperpigmentasyon),
- Tansiyonun düşmesi ve buna bağlı olarak ayağa kalkıldığında baş dönmesi veya aniden bayılma,
- Tuzlu yiyecekleri yeme isteğinin artması,
- Karında (midenin alt kısmında), sırtın alt kısmında veya bacaklarda ani ve şiddetli bir ağrı,
- Konuşma bozuklukları,
- Hareketlerin yavaşlaması,
- Normalde olmayan nöbetlerin oluşması,
Addison hastalığı sonucunda ortaya çıkan semptomlar ani olarak ortaya çıktığında veya hızla kötüleştiğinde buna akut adrenal yetmezlik denir (addison krizi de denir). Bu durum erken dönemde tedavi edilmezse hayati fonksiyonlar üzerinde ciddi sorunların oluşmasına yol açabilir.
Addison Hastalığı Neden Olur?
Adrenal bezlerin herhangi bir tıbbi durumdan etkilenmesi sonucunda addison hastalığı oluşum gösterebilir. Bu duruma tıp dilinde adrenal yetmezlik denir. Adrenal yetmezlik çeşitleri şu şekildedir:
Birincil Adrenal Yetmezlik
Otoimmün bir hastalığın (bağışıklık sisteminin vücudun çeşitli bölgelerine saldırdığında) adrenal bezlere zarar vermesi sonucu birincil adrenal yetmezlik ortaya çıkar. Bağışıklık sisteminin vücuda saldırması sonucunda adrenal yetmezlik oluşmasına yol açan faktörlerden bazıları şu şekildedir:
- Adrenal bezlerin tüberkülozu (veya diğer enfeksiyonları),
- Adrenal bez kanseri,
- Adrenal bezlerin kanaması.
Bu tür durumlar sonucunda addison hastalığı ortaya çıkabilir.
İkincil Adrenal yetmezlik
İkincil adrenal yetmezlik başka bir durumun adrenal bezlerin hormon üretmeyi durdurmasına neden olması durumunda ortaya çıkar. Örneğin hipofiz bezinde bir sorun oluşması veya kortikosteroid ilacının uzun süre kullandıktan sonra birdenbire kullanmayı bırakılması sonucunda ikincil adrenal yetmezlik durumu oluşum gösterebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Addison hastalığı ile ilgili insanlar tarafından yanıtları merak edilen sorulardan bazıları şunları içerir:
Addison Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Addison hastalığı nadir görülen bir durumdur ve erken dönemde tanı alıp uygun şekilde tedavi edilmezse sağlığı olumsuz etkileyen sonuçlara yol açabilir. Çoğu zaman hastalığın sinsi olarak ilerlemesi akut adrenal kriz gelişene kadar fark edilmeyen hastalarda tanının gecikmesine neden olabilir. Bir doktor tarafından yapılan fizik muayene hastalığı teşhis etmeye yardımcı olabilir. Yapılan muayenede doktor tarafından size tıbbi geçmişiniz veya hissettiğiniz belirtileriniz sorulabilir. Ayrıca bunlara ek olarak addison hastalığınız olup olmadığını belirlemek için bazı laboratuvar testleri de istenebilir.
Hastalığı tespit etmede kullanılan laboratuvar testlerinden bazıları şunları içerir:
- Vücudunuzun hormon ve mineral düzeylerini ölçmek için doktor tarafından bazı kan testleri istenebilir. Bununla birlikte bir enjeksiyon uygulaması yapılarak vücudunuzun belirli hormonların artan seviyelerine normal tepki verip vermediğinin belirlenmesi için kanınızı kontrol edebilir.
- Hastalığın teşhis edilmesinde adrenal bezlerin veya hipofiz bezinizin boyutuna bakmak için röntgene benzer bir tarama olan bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) uygulaması kullanılabilir.
Bu yöntemler addison hastalığına tanı konulmasına katkı sağlayabilir.
Addison Hastalığı Önlenebilir Mi?
Addison hastalığını önlemek için kullanılan özel bir yöntem henüz yoktur. Bununla birlikte sağlıklı yaşam koşullarını benimsemek her hastalıkta olduğu gibi addison hastalığının da oluşmasını önlemeye katkı sağlayabilir.
Addison Hastalığı Tedavisi Nasıl Olur?
Addison hastalığının tedavisi genellikle doktor tarafından reçete edilen hormon takviyelerinin düzenli olarak alınmasını içerir. Bu ilaçların doktor kontrolünde yaşam boyu kullanılması gerekebilir. Hastalığın tedavisinde kullanılan yöntemler ile addison hastalığının semptomları büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Bu duruma sahip çoğu insan normal bir şekilde yaşamını devam ettirebilir ve birkaç sınırlamayla birlikte aktif bir yaşam sürdürebilir.
Addison Hastalığına Özel Bir Beslenme Planı Var Mı?
Addison hastalığına sahip ve aldosteronu düşük olan bazı kişilerde yüksek sodyum içeren bir diyet uygulanması hastalığın kontrol altına alınmasına katkı sağlayabilir. Bir sağlık uzmanı veya diyetisyen tarafından hazırlanan beslenme programı en iyi sodyum kaynaklarını ve her gün ne kadar sodyum almanız gerektiğini belirleyebilir. Bununla birlikte yüksek dozda kortikosteroid almak osteoporoz ( kemiklerin yoğunluğunun azaldığı ve kırılma olasılığının arttığı bir durum) riskinin daha yüksek olmasına yol açabilir.
* Web sitemizdeki içerikler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz. Sayfa içeriğinde Liv Hospital'da tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. .
