Çocukları Soğuk Algınlığından Korumanın Yolları

Genel Bakış

Soğuk algınlığı, üst solunum yollarının burun, boğaz ve gözlerin önce sulu, ardından pürülan akıntıyla kendini belli eden ve birden fazla virüsten herhangi birinin neden olduğu, kişiden kişiye bulaşabilen, hafif seyirli akut bir hastalığı olarak tanımlanmaktadır. Soğuk algınlığı tıpta “üst solunum yolu enfeksiyonu”, “akut nazofarenjit” veya “akut rinofarenjit” olarak adlandırdığımız hastalıktır. Halk arasında nezle ve üşütme olarak da ifade edilmektedir.


 

Soğuk Algınlığına Neden Olan Etkenler

Soğuk algınlığına neden olan yüzlerce virüs vardır. En sık etken, rinovirüstür (%30-50). Bunu koronavirüs (%10-15) ve influenza virüsleri (%5-15) izlemektedir. İnsan parainfluenza virüsleri, insan solunum sinsityal virüsü (RSV), adenovirüsler, enterovirüsler ve metapnömovirüs daha seyrek rastlanan soğuk algınlığı virüsleridir. Soğuk algınlığına birçok virüs sebep olduğu için vücut hiçbir zaman bu virüslerin tümüne direnç geliştiremez. Her sene tekrar tekrar soğuk algınlığı geçirilebilir. 
Soğuk algınlığı kış aylarında daha yaygındır. Bunun nedeni,  kişilerin kapalı ortamlarda daha uzun süre kalmalarıdır. Çocuklar, yaz tatilinin açık hava ortamından okulların kapalı ortamına dönerler. Yine çocuklar, okuldan edindikleri soğuk algınlığı mikroplarını aile ortamına yayarlar. Anne babalar da bu mikropları işyerlerine taşır. Çocukların hijyen kurallarına tam uymayan bireyler olmaları da bu yayılımı kolaylaştırıyor olabilir. Havanın soğukluğu soğuk algınlığı hastalığının başlaması ve seyretmesi ile doğrudan ilişkili değildir.  Ancak soğukta üşütme genel vücut direncini düşürür. Soğuk burun mukozasındaki silia hücrelerinin hareketliliğini yavaşlatarak, virüslerin solunum yollarından uzak tutulmalarını engeller.
 

Soğuk Algınlığı Nasıl Engellenir?

Mevcut kanıtlar soğuk algınlığında bulaşmanın ellerle temasla olduğu yönündedir. Hasta kişiler elleriyle burunlarından mikrobu alıp dokundukları yerlere bulaştırırlar. Soğuk algınlığı virüsleri mendiller üzerinde 1 saat, eller üzerinde 2 saat, katı /sert yüzeyler üzerinde de 72 saate kadar canlı kalabilirler. Dokunma yoluyla hastalığın bulaşma riski yüzde 93,7’dir. İlk akla gelenler telefon ahizeleri kapı kolları ve paralardır.  Soğuk algınlığının bulaşmasını engellemenin en etkili yolu ellerin sık yıkanmasıdır. Eller gereksiz şekilde sık ağza ve burna götürülmemeli,  aksırıp, öksürürken mutlaka ağız bir mendille kapatılmalı, mendiller tekrar tekrar kullanılmamalı, kapalı mekanlardan uzak durulmalı, bu aylarda hasta insanlar özellikle küçük çocuklardan uzak tutulmalı, tokalaşma sırasında mikrop kapma ihtimalinin öpüşmeye göre birkaç kat daha fazla olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca bulunduğumuz ortamı sık havalandırarak ortamdaki mikrop sayısını azaltabiliriz.
Soğuk algınlığı etkeni ile karşılaşan bireylerin bağışıklık sistemi harekete geçer ve konjesyon (solunun mukozası şişmesi), aksırık, öksürük, ateş, iştahsızlık, halsizlik gibi sistemik bulgular ortaya çıkar. Aslında tüm bu bulgular vücudun virüse karşı vermiş olduğu cevabın göstergesidir. Soğuk algınlığı göstergeleri ateş, baş ağrısı, eklem ve kas ağrısı, yorgunluk hissi, akan ya da tıkalı burun, hapşırma, boğaz ağrısı, göğüs doluluğudur.  39 C 'yi geçen ateş, sürekli ya da çok kıvamlı balgam üreten öksürük, nefes alırken ağrı, devamlı kulak ağrısı, şişmiş lenf bezleri, yutkunurken zorlanma gibi şikayetlerin varlığında veya uzun sürmesi durumunda sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
 

İyileştirmek için Neler Yapılmalı?

Soğuk algınlığında tıbbi tedavi gerekmez, antibiyotiklerin yararı yoktur. Soğuk algınlığının düzelmesi zamana bağlıdır. Genellikle 7-14 günde iyileşir. Bu süre içinde istirahat etmek ve bol sıvı gıda almak (su, meyve suları gibi) gerekir.  Ağrı kesici, dekonjestan ve alerji karşıtı maddeler içeren soğuk algınlığı ilaçları, hastalığı iyileştirmezler; sadece kas ağrısı, burun tıkanıklığı ve baş ağrısı gibi belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilirler.  Buruna fizyolojik serum (%0.9 konsantrasyonda tuz solüsyonu) damlatılması ve oda havasının bir buhar cihazı ile nemlendirilmesi burun tıkanıklığı şikayetini hafifletebilir. Boğaz pastilleri, şekerlemeler yararlıdır.